Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
και
ΤΑ ΝΕΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

Από την πρώιμη εποχή του Χριστιανισμού, η Δυτική κοινωνία κληρονόμησε την ισχυρή και συνειδητή παράδοση της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας. Η χριστιανική δέσμευση είχε τον χαρακτήρα της αποκλειστικότητας. Διακήρυττε ότι είναι η μόνη αληθινή πίστη και θεωρούσε ότι εδικαιούτο την καθολική αφοσίωση όλης της ανθρωπότητας. Ήταν μια μη υποχρεωτική πίστη, αλλά, έχοντας ως τελικό σκοπό να μεταστρέψει και να εναγκαλιστεί ολόκληρη την ανθρωπότητα, δεσμεύτηκε από την αρχή σε έναν ανελέητο προσηλυτισμό. Αυτή η μοναδική πλειάδα χαρακτηριστικών διαφοροποίησαν τον πρώιμο Χριστιανισμό από άλλα θρησκευτικά κινήματα της εποχής· τον διαφοροποίησαν από τον Ιουδαϊσμό, που είχε εθνολογική βάση, και από το έντονο μυστήριο και από τις θρησκείες της αυτοκρατορίας οι οποίες ήταν ανεκτικές ή τουλάχιστον αδιάφορες ως προς τις άλλες θρησκείες. Ο Χριστιανισμός στον Μεσαίωνα διατήρησε τον επιθετικό προσηλυτισμό εναντίον των παγανιστικών και πρωτόγονων θρησκειών, οι θιασώτες των οποίων θα έπρεπε να προσηλυτιστούν, και ανέπτυξε μια ακόμα πιο αυστηρή πολιτική καταπίεσης όλων των μη ελεγχόμενων ή αιρετικών εκδηλώσεων της χριστιανικής πίστης. Η αίρεση τιμωρούνταν με θάνατο − μια πολιτική που δικαιολογούνταν θεολογικά από τον Θωμά τον Ακινάτη (1225-1274) και τέθηκε ανελέητα σε εφαρμογή από την Ιερά Εξέταση (που θεσμοθετήθηκε το 1232 και τελικά καταργήθηκε στην Ισπανία, μόλις το 1820). Η Μεταρρύθμιση έφερε κάποιον περιορισμό, αν και σταδιακό, των χονδροειδών μορφών θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, αλλά η εχθρότητα προς τις «παρεκκλίνουσες» εκφράσεις του Χριστιανισμού παρέμενε ισχυρή ακόμη και στις πιο φιλελεύθερες και εξελιγμένες χώρες των Προτεσταντών.