Η παραπάνω ανάλυση δείχνει ξεκάθαρα ότι, ενώ υπάρχει μια συγκεκριμένη συχνότητα αποστασίας από τα καινούργια θρησκευτικά κινήματα, η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων που απεμπλέκονται από αυτές τις αντικομφορμιστικές θρησκείες δεν τρέφουν καμία μόνιμη κακή πρόθεση για τις θρησκευτικές τους οργανώσεις και δραστηριότητες του παρελθόντος. Ενώ ειλικρινά αναγνωρίζουν τους λόγους για τους οποίους οι θρησκευτικές τους ανάγκες και ελπίδες διαψεύστηκαν, είναι σε θέση να συνειδητοποιήσουν κάποια θετική σημασία και αξία από τις εμπειρίες που απέκτησαν στο παρελθόν. Αντιθέτως, υπάρχει ένας πολύ μικρότερος αριθμός αποστατών που αφιερώνουν πολύ χρόνο στη δυσφήμηση, αν όχι στην καταστροφή, των θρησκευτικών κοινοτήτων οι οποίες κάποτε αξίωναν την αφοσίωσή τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις αυτοί οι αποστάτες είτε είχαν διαχωριστεί από τη θρησκευτική τους κοινότητα διά της βίας μέσω της παρέμβασης μελών της οικογένειας και ομάδων κατά των αιρέσεων είτε σύντομα επηρεάστηκαν από τις ομάδες κατά των αιρέσεων και τα κείμενά τους, αφού πρώτα τα μέλη τους είχαν εκούσια αποστατήσει από μια καινούργια θρησκευτική ομάδα.
Είναι ξεκάθαρο ότι αυτοί οι αφοσιωμένοι και φανατικοί αντίπαλοι των καινούργιων θρησκειών παρουσιάζουν μια παραμορφωμένη εικόνα των νέων θρησκειών στο κοινό, στους κύκλους των λογίων και στα δικαστήρια εξαιτίας του γεγονότος ότι είναι αμέσως διαθέσιμοι και έχουν μεγάλη προθυμία να καταθέσουν εναντίον των πρώην θρησκευτικών τους οργανώσεων και δραστηριοτήτων. Τέτοιου είδους αποστάτες ενεργούν πάντοτε βάσει ενός σεναρίου που δικαιολογεί τον εαυτό τους μεταθέτοντας την ευθύνη για τις πράξεις τους στη θρησκευτική ομάδα. Πράγματι, τα διάφορα σενάρια πλύσης εγκεφάλου, που τόσο συχνά τα επικαλούνται εναντίον των καινούργιων θρησκευτικών κινημάτων, έχουν αποκηρυχθεί κατά τρόπο κατηγορηματικό από τους κοινωνικούς επιστήμονες και λόγιους που ασχολούνται με τις θρησκείες ως τίποτε περισσότερο από εσκεμμένες προσπάθειες να δυσφημίσουν τις πεποιθήσεις και τις πρακτικές των αντισυμβατικών θρησκειών στα μάτια των δημοσίων υπηρεσιών και της κοινής γνώμης. Τέτοιου είδους αποστάτες δύσκολα μπορούν να θεωρηθούν αξιόπιστοι πληροφοριοδότες από τους υπεύθυνους δημοσιογράφους, τους λόγιους ή τους δικαστικές. Ακόμη και οι αφηγήσεις των εκούσιων αποστατών που δεν περιέχουν κακίες θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή, γιατί ερμηνεύουν τις θρησκευτικές εμπειρίες που είχαν στο παρελθόν με βάση τις σημερινές προσπάθειες να εδραιώσουν και πάλι τη δική τους ταυτότητα και αυτοεκτίμηση.
Με λίγα λόγια, έτσι όπως φαίνονται τα πράγματα, οι αποστάτες των καινούργιων θρησκειών δεν πληρούν τα πρότυπα της προσωπικής αντικειμενικότητας, της επαγγελματικής ικανότητας και της ενημερωμένης κατανόησης που απαιτείται από τους εξειδικευμένους μάρτυρες.
Lonnie D. Kliever
Ντάλας, Τέξας
24 Ιανουαρίου 1995
