Τα Σαηεντολογικά γραπτά παρέχουν κάποια επιχειρήματα για την επικύρωση (νομιμοποίηση) του θρησκευτικού δόγματος του Λ. Ρον Χάμπαρντ, που ονομάζεται «εφαρμοσμένη θρησκευτική φιλοσοφία». Μια ανάγνωση της επιχειρηματολογίας δείχνει ότι υπάρχει ενοποίηση μεταξύ της Σαηεντολογίας και των προτύπων και πρακτικών της σύγχρονης δυτικής κοινωνίας.
Το δόγμα της Σαηεντολογίας –το οποίο δε θεωρείται μια εξ αποκαλύψεως ηθική, αλλά μάλλον ως αποτέλεσμα της ορθής χρήσης της ανθρώπινης λογικής– προσομοιάζει τα ιδανικά και τις αξίες της φιλελεύθερης κοινωνίας: την ατομική επιτυχία, την ευγενή άμιλλα μεταξύ των ατόμων προκειμένου να αποφευχθεί η άγρια συμπεριφορά, την άνοδο της οικονομικής ισχύος, την ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας που αυξάνουν την προσωπική ευημερία, την πίστη στη συνεχή πρόοδο του πολιτισμού, στον Άνθρωπο και στο δυναμικό του, στη δυνατότητα της σύγκλισης μεταξύ των προσωπικών στόχων και εκείνων του πολιτισμού ως σύνολο. Η πίστη σε αυτά τα ιδανικά δικαιολογείται από τη φύση του Ανθρώπου: ο Άνθρωπος είναι καλός και, κατά συνέπεια, αποσκοπεί στο καλό, δηλαδή, στη βέλτιστη επιβίωση. Αν δεν καταφέρει να γίνει πιο ισχυρός ή να ασκήσει μια ηθική που να ωθεί την πρόοδο του πολιτισμού, αυτό συμβαίνει επειδή υποφέρει από παρεκκλίσεις, οι οποίες μπορούν να θεραπευτούν μέσω ορισμένων τεχνικών.
Συνοψίζοντας, ο Άνθρωπος μπορεί να επιστρέψει στην παντογνωσία και στην παντοδυναμία των αρχέγονων πνευμάτων και να παράγει μια ανθρώπινη φυλή όπως αυτή στις απαρχές του κόσμου. Αυτό είναι ένα είδος αναδρομικής ουτοπίας, η οποία προσδίδει πνευματικό χαρακτήρα στην πρόοδο καθιστώντας την πνευματικό ταξίδι προς έναν κόσμο τέλειων ανθρώπων, οι οποίοι υπήρξαν για κάποιο διάστημα στο παρελθόν. Το δόγμα της Σαηεντολογίας κάνει επίκληση στην υπευθυνότητα του Ανθρώπου και του προσφέρει μια επιλογή ανάμεσα σε μια ολοένα και πιο άγρια κοινωνία, αν δεν αλλάξει, και μια ισχυρή κοινωνία χωρίς πόλεμο ή βία, αν συμφωνήσει να θεραπεύσει τις παρεκκλίσεις του. Μπορούμε να δούμε ότι ο Λ. Ρον Χάμπαρντ προτείνει μια ηθική προσωπικής υπευθυνότητας, έναν δρόμο προς την ευτυχία, την αποδοτικότητα, την ευημερία και μια προσωπική ανάπτυξη η οποία δεν απέχει πολύ από τη φιλοσοφία του Διαφωτισμού που κυριαρχεί στις ιδιαίτερα ανεπτυγμένες κοινωνίες μας.
Μπορούμε να δούμε ότι ο Λ. Ρον Χάμπαρντ προτείνει μια ηθική προσωπικής υπευθυνότητας, έναν δρόμο προς την ευτυχία, την αποδοτικότητα, την ευημερία και μια προσωπική ανάπτυξη...
Επομένως, μπορούμε να δούμε πώς ανταποκρίνεται το δόγμα της Σαηεντολογίας στην εμπειρική πραγματικότητα, όπως βιώνεται στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες. Επίσης, ανταποκρίνεται σ’ αυτή την πραγματικότητα και όσον αφορά τα μέσα με τα οποία κάποιος αποκτά κάτι και όσον αφορά τη δομή της. Η μέθοδος της θρησκευτικής εκπαίδευσης είναι σύμφωνη με τις μεθόδους μάθησης που χρησιμοποιούνται στα περισσότερα εκπαιδευτικά συστήματα: ενότητες, μαθήματα, πρακτικές ασκήσεις. Το δογματικό οικοδόμημα της Σαηεντολογίας μοιάζει με τη γνώση που οι υποστηρικτές της έχουν ήδη αποκτήσει: τα μέλη θεωρούν ότι είναι λογική (παρουσιάζεται ως μια επιστημονική απόδειξη με έννοιες, υποθέσεις και αξιώματα) και επιστημονική (υπάρχει μια συλλογή από ευμεγέθη βιβλία όπου καταγράφονται οι ανακαλύψεις του Λ. Ρον Χάμπαρντ μαζί με τα διάφορα πειράματα, λάθη, προβλήματα και αποτελέσματά του). Το σύστημα επίσης επιτρέπει σε κάθε άτομο να αποκτήσει τεχνικές τις οποίες μπορεί να θέσει αμέσως σε εφαρμογή σύμφωνα με μια συγκεκριμένη σειρά προτεραιότητας με προβλέψιμα αποτελέσματα. Αυτό το είδος εκπαίδευσης είναι παρόμοιο, όσον αφορά τη μορφή, με την εκπαίδευση που οι Σαηεντολόγοι έλαβαν στα παλιότερα σχολικά ή πανεπιστημιακά συστήματα.
Πολλοί Σαηεντολόγοι είναι μάνατζερ, διευθυντές εταιρειών, ελεύθεροι επαγγελματίες, αθλητές και απασχολούμενοι στη σόουμπιζ. Έχουν συνήθως πάρει τουλάχιστον το απολυτήριο λυκείου και συχνά και πτυχία. Τα χαρακτηριστικά της Σαηεντολογίας που μόλις περιγράψαμε, επιτρέπουν στα μέλη να αισθάνονται οικεία λόγω της εκπαίδευσης που έχουν ήδη λάβει. Μπορούμε να προσθέσουμε ότι η Σαηεντολογία απευθύνεται επίσης στους κοινούς φόβους της σύγχρονης κοινωνίας – τη βία, τους πολέμους, την πυρηνική απειλή, τη ρύπανση κ.λπ.
Από την άλλη μεριά, η δύναμη της ζωής που απαιτείται για να πετύχουμε αυτούς τους στόχους ταυτίζεται με τον Θεό, πράγμα που δίνει στο κίνημα πνευματική αξιοπιστία. Κατά τη διάρκεια των κυριακάτικων λειτουργιών ο εφημέριος ανακοινώνει ότι «η ανύψωση προς την Επιβίωση είναι από μόνη της μια ανύψωση προς τον Θεό». Μπορούμε να βρούμε εδώ ένα δραστικό όραμα της θεϊκής φύσης που είναι κοινό σε πολλά διαφορετικά μεταφυσικά κινήματα.
Δεύτερον, για τους Σαηεντολόγους η εγκυρότητα της Σαηεντολογίας πηγάζει από την αποτελεσματικότητα της τεχνολογίας της. Η Σαηεντολογία υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος που εφαρμόζει την τεχνολογία της ηθικής και χρησιμοποιεί τη Σαηεντολογία αναπόφευκτα θα έχει μια καλύτερη ζωή και μεγαλύτερη ευημερία και ανάκαμψη, πράγματα τα οποία υποδεικνύουν την επιτυχία. Σε κάποια περίπτωση απουσίας θετικών αποτελεσμάτων δεν αμφισβητείται η τεχνολογία. Αντιθέτως οποιαδήποτε προφανής αποτυχία καλεί τον χρήστη να εξετάσει τις δικές του αντιστάσεις, τα προβλήματα στις σχέσεις του μέσα στην κοινωνία ή την εσφαλμένη χρήση της τεχνολογίας από τον ίδιο. Σε κάθε περίπτωση, καλείται να επιμείνει επειδή οι Σαηεντολόγοι πιστεύουν ότι υπάρχει πάντα μια τεχνική λύση για οποιοδήποτε πρόβλημα. Η Σαηεντολογία έχει αποτελέσματα αν εφαρμοστεί σωστά. Μπορεί κάποιος να βρει τη στάνταρ τεχνολογία στα κείμενα της Σαηεντολογίας. Η εφαρμογή της τεχνολογίας είναι αυστηρά τυποποιημένη· αρκεί κάποιος να ακολουθεί τις οδηγίες βήμα προς βήμα για να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα, όπως μαθαίνει από την εκπαίδευση της θρησκείας. Η βεβαιότητα για την εγκυρότητα προκύπτει από την εμπειρία με τις τεχνικές.
Η Σαηεντολογία υποστηρίζει ότι ο άνθρωπος που εφαρμόζει την τεχνολογία της ηθικής και χρησιμοποιεί τη Σαηεντολογία αναπόφευκτα θα έχει μια καλύτερη ζωή και μεγαλύτερη ευημερία και ανάκαμψη, πράγματα τα οποία υποδεικνύουν την επιτυχία.
Η επιτυχία αποδεικνύει την ορθότητα της τεχνολογίας και, κατά συνέπεια, την εφαρμοσμένη θρησκευτική φιλοσοφία και τις πνευματικές έννοιες που τη συνοδεύουν.
Θέλαμε να ξέρουμε αν η ορθότητα της Σαηεντολογίας, όπως περιγράφεται στα επίσημα γραπτά, ήταν η ίδια με αυτή που χρησιμοποιείται από τα μέλη. Για τον λόγο αυτόν, πήραμε συνέντευξη από 15 Σαηεντολόγους. Τους ρωτήσαμε γιατί νόμιζαν ότι η Σαηεντολογία ήταν αληθινή. Τα μέλη στα οποία πήραμε συνέντευξη ήταν μέλη στο κίνημα από 5 μέχρι και 20 χρόνια. Είχαν λάβει όλοι τους ανώτερη εκπαίδευση. Τα επιχειρήματά τους μπορούν να διαιρεθούν σε διάφορες κατηγορίες.
III.I. Πρακτικη Ορθοτητα
Οι Σαηεντολόγοι που ερωτήθηκαν πίστευαν ότι οι πεποιθήσεις τους ήταν έγκυρες επειδή επέφεραν απτές βελτιώσεις στη ζωή τους, μερικές φορές αλλάζοντας τελείως την κατάστασή τους. Ισχυρίζονται ότι η υγεία τους έχει βελτιωθεί, ότι η οικογενειακή τους ζωή είναι πιο αρμονική. Συνέχισαν στο κίνημα επειδή είδαν ξεκάθαρα αποτελέσματα από την αρχή. Για τα μέλη, η Σαηεντολογία είναι μια χρήσιμη θρησκεία.
ΙΙΙ.ΙΙ. Πιθανοτητα στην Πιστη
Η προσωπική εξακρίβωση της εγκυρότητας των αρχών της Σαηεντολογίας αφήνει έναν «μη επαληθεύσιμο» τομέα. Πολλοί Σαηεντολόγοι παραδέχονται ότι δεν έχουν προσωπικά επαληθεύσει όλα τα δόγματα του Λ. Ρον Χάμπαρντ για τον εαυτό τους και ότι εξακολουθούν να υπάρχουν κάποιες περιοχές υποθετικής πίστης.
Η πίστη στον Θεό είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα. Για μερικούς, η ύπαρξη ενός Υπέρτατου Όντος είναι αναμφισβήτητη. Μιλάνε για μια εσώτερη πεποίθηση, μια απόδειξη για την ύπαρξη του Θεού, που τους έκανε να συμπληρώσουν τα ερωτήματά τους για τον «Θεό των Καθολικών» της παιδικής τους ηλικίας. Άλλοι έχουν επηρεαστεί από την επαφή με τις προηγούμενες ζωές τους κατά τη διάρκεια του ώντιτινγκ, πράγμα που τους οδήγησε στην ιδέα ενός άπειρου όντος. Για παράδειγμα: «Κατ’ αρχάς, δεν το είχα αντιληφθεί, αλλά, καθώς προχωρούσε το ώντιτινγκ, συνειδητοποίησα ότι όντως υπήρχε ένα όγδοο δυναμικό που είναι άπειρο και που υπάρχει· στην αρχή δεν ήξερα γι’ αυτό, αλλά τώρα ξέρω ότι υπάρχει». Ωστόσο, για τους περισσότερους απ’ αυτούς, ο Θεός (στο λεξιλόγιό τους – το όγδοο δυναμικό) θα πρέπει να επαληθεύεται με τον ίδιο τρόπο όπως και στις άλλες θρησκείες. Την ίδια στιγμή, θεωρούν τον Θεό μια πιθανή υπόθεση: πρώτα απ’ όλα, αν έχουν τσεκάρει ένα μέρος της διδασκαλίας του Λ. Ρον Χάμπαρντ, δεν υπάρχει λόγος τα υπόλοιπα να μην είναι αλήθεια. Για παράδειγμα: «Ξέρω ότι υπάρχει ένας δημιουργός όλων των πραγμάτων, του σύμπαντος... πιστεύω ότι υπάρχει ένα Υπέρτατο Ον, το θέμα είναι ο χρόνος. Υπάρχει ακόμα; Στο στάδιο που έχω φτάσει τώρα δεν έχω κανένα μέσο για να γνωρίζω. Είναι εν μέρει πίστη και εν μέρει γνώση, γιατί, όταν επιβεβαιώσεις για τον εαυτό σου το 70% ενός θέματος, νομίζεις ότι και τα υπόλοιπα είναι πιθανώς αλήθεια». – Σαηεντολόγος για 20 χρόνια, 47 ετών. Άλλοι πιστεύουν ότι, αν οι Σαηεντολόγοι σε ανώτερα επίπεδα έχουν βρει τον Θεό, τότε πρέπει να υπάρχει.
Την ίδια στιγμή, παραδέχονται ότι βρίσκονται σε μια έρευνα η οποία μπορεί να μην τελειώσει με την ίδια ανακάλυψη για τους ίδιους. Για πολλούς Σαηεντολόγους «το όγδοο δυναμικό» παραμένει ένας κόσμος που θα πρέπει να εξερευνηθεί προσωπικά για να είναι πλήρως πιστευτός. Για τη στιγμή περιμένουν. Ο Θεός πιθανόν να υπάρχει. Αυτό μπορούμε να το ονομάσουμε πίστη στην πιθανότητα.
III.ΙΙΙ. Σχετικη Αληθεια
Εκεί όπου η προσωπική εξερεύνηση κυριαρχεί, η αλήθεια είναι πάντα σχετική με το επίπεδο που έχει φτάσει ο Σαηεντολόγος στο μονοπάτι της πνευματικής εξέλιξης. Οι δύο αλήθειες που αναφέρθηκαν από έναν από τους ερωτηθέντες δείχνουν αυτή τη σχετικότητα: τη μία που είναι πέρα από τον χρόνο και τις λέξεις και την αλήθεια τού «εδώ και τώρα».
III.IV. Σχετικοτητα
Οι Σαηεντολόγοι δηλώνουν ότι η πίστη τους είναι σχετική με την πραγματικότητα. Κάποιος μίλησε σχετικά με το να είσαι συντονισμένος με την πραγματικότητα, ενώ την ίδια στιγμή παραδέχεται ότι αυτός ο ίδιος τη δημιούργησε και ότι αυτό έχει γίνει φυσικό γι’ αυτόν. Για παράδειγμα, ένας από αυτούς αντιλαμβάνεται την ηθική της Σαηεντολογίας ως ένα επαρκές μέσο για κατανόηση με τους άλλους και για την αντιμετώπισή τους. Μια άλλη πιστή είπε ότι είχε βρει μια ικανοποιητική μέθοδο κοινωνικής μεταρρύθμισης. Πριν από τη συμμετοχή της στη Σαηεντολογία είχε υπάρξει μαχητική σοσιαλίστρια. Ένιωσε ότι είχε βρει στην τεχνολογία της Σαηεντολογίας τα εργαλεία που χρειαζόταν για να «μεταρρυθμίσει εις βάθος την κοινωνία».
III.V. Το Νοημα της Ζωης
Τα μέλη ισχυρίζονται ότι έχουν βρει ένα νόημα για τη ζωή τους. Ένας από αυτούς περιέγραψε τον εαυτό του ως ναύτη, παρασυρμένο στον ωκεανό κάτω από έναν συννεφιασμένο ουρανό χωρίς πυξίδα και χωρίς σημεία αναφοράς για να τον καθοδηγούν, που βρίσκει έναν χάρτη και όλα τα όργανα πλοήγησης που χρειαζόταν. Οι Σαηεντολόγοι πιστεύουν ότι έχουν βρει το νόημα της ζωής και τον τρόπο για να προοδεύουν. Ένας απ’ αυτούς, ο οποίος παράτησε τη μελέτη της ιατρικής, παραδέχεται ότι δεν μπορούσε να βρει νόημα στην όλη προσπάθεια που έκανε, επειδή η άνετη, μεσαίας τάξης ύπαρξη προς την οποία κατευθυνόταν φαινόταν να είναι ασύμβατη με αυτό που ένιωσε ότι ήταν το νόημα της ζωής, νόημα που είπε ότι είχε βρει στη Σαηεντολογία.
III.VI. Παραπομπες στην Επιστημη
Στις συνεντεύξεις μας δεν είχαμε καθόλου παραπομπές σε εγκεκριμένες επιστήμες ως αποδείξεις για το δόγμα ή την τεχνολογία των Σαηεντολόγων. Αυτό έρχεται σε άμεση αντίθεση με:
α. Την εξειδικευμένη γνώση που απαιτείται από την ηγεσία και η οποία αναφέρθηκε παραπάνω.
β. Τη δήλωση του Λ. Ρον Χάμπαρντ ότι «είμαι αναγκασμένος να αντιμετωπίσω το γεγονός ότι έχουμε φτάσει στο σημείο συγχώνευσης, όπου η επιστήμη και η θρησκεία συναντιούνται, και πρέπει τώρα να πάψουμε να υποκρινόμαστε ότι ασχολούμαστε με υλικούς μόνο στόχους. Δε γίνεται ν’ ασχοληθούμε με το πεδίο της ανθρώπινης ψυχής και να αγνοήσουμε το γεγονός».
Μπορούμε να υποθέσουμε ότι:
α. Η συμβατότητα με τις εγκεκριμένες επιστήμες είναι ένα επίσημο δόγμα που θεωρείται αποδεκτό γεγονός και το οποίο οι Σαηεντολόγοι δεν αισθάνονται την ανάγκη να δικαιολογήσουν. Ή,
β. Η εγκυρότητα αυτής της πεποίθησης είναι θέμα που εξαρτάται από την προσωπική εμπειρία κι όχι από μια επίσημη θέση.
γ. Ότι η τεχνολογία της Σαηεντολογίας αντικαθιστά την επιστήμη.
Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι η Εκκλησία της Σαηεντολογίας έχει αλλάξει από τα χρόνια της διαμόρφωσής της. Περιγράφει τον εαυτό της ως ένα ειδικό θρησκευτικό κίνημα· η εγκυρότητα που επιδιώκει σήμερα η Εκκλησία δε σχετίζεται τόσο με ένα επιστημονικό επίπεδο όπως πριν.
III.VII. Η Σπουδαιοτητα της Τεχνολογιας της Σαηεντολογιας
Η Σαηεντολογία δεν αποτελεί πίστη, αλλά κυρίως πρακτική. Η φράση «κάνω Σαηεντολογία» χρησιμοποιήθηκε αρκετές φορές. Σε μια προηγούμενη σειρά από συνεντεύξεις σχετικά με το να οριστεί τι είναι η Σαηεντολογία, τα μέλη έδωσαν έμφαση στην εφαρμογή της τεχνολογίας. Κατά την τρέχουσα σειρά συνεντεύξεων, η εγκυρότητα βασίστηκε στην αποτελεσματικότητα της τεχνολογίας.
Η Σαηεντολογία φαίνεται να είναι μια πρακτική θρησκεία.
III.VIII. Αναφορα σε μια Θρησκευτικη Παραδοση
Οι ερωτηθέντες μίλησαν για θρησκευτικές παραδόσεις μόνο για να τονίσουν τις αδυναμίες τους. Κανείς δεν ανέφερε τον συνδετικό κρίκο μεταξύ Βουδισμού και Σαηεντολογίας, παρόλο που το έχει διαβεβαιώσει ο Λ. Ρον Χάμπαρντ. Υπογράμμισε τα κοινά τους σημεία αλλά εξέφρασε τη λύπη του για την έλλειψη αποτελεσματικότητας του Βουδισμού στον κόσμο.
Η παράλειψη αυτή συνοδεύει την παράλειψη της επιστήμης. Οι πιστοί δεν επιδιώκουν να νομιμοποιηθούν τα πιστεύω τους αναφερόμενοι σε εξωτερικούς παράγοντες. Αυτό το οποίο έχουν επιβεβαιώσει για τον εαυτό τους φαίνεται να είναι αρκετό. Δεν αισθάνονται την ανάγκη να υποστηρίξουν τις πεποιθήσεις τους σε άλλους με θεολογικούς όρους, ούτε να τοποθετήσουν τους εαυτούς τους σε μια παράδοση της θρησκευτικής σκέψης, ακόμα κι αν ο Λ. Ρον Χάμπαρντ αντιλήφθηκε ομοιότητες μεταξύ της Σαηεντολογίας, του Βουδισμού και διαφόρων αρχαίων σοφών θρησκειών.
Η εγκυρότητα της Σαηεντολογίας για κάποια από τα μέλη διαφέρει ελαφρώς από τα επίσημα έγγραφά της. Η «επιστήμη που βασίζεται στη βεβαιότητα» είναι μάλλον μια «επιστήμη που βασίζεται σε βεβαιότητες», οι οποίες γίνονται αποδεκτές μόνο από την προσωπική εμπειρία. Συνεπώς, η πίστη βασίζεται στην πιθανότητα και εξαρτάται από το επίπεδο που βρίσκεται το μέλος στην πνευματική κλίμακα. Από την άλλη μεριά, γίνονται αποδεκτές δογματικές δηλώσεις σε σχέση με την τεχνολογία του κινήματος. Δεν έχουμε να κάνουμε με ευδιάκριτες δοκιμασίες για την αλήθεια, που οδηγούν σε μια μορφή συμπεριφοράς, όπως στις περιπτώσεις μύησης σε θρησκείες που έχουν ένα δόγμα σωτηρίας. Σ’ αυτές τις θρησκείες, οι πιστοί προσεύχονται επειδή αποδέχονται τη δομή της πίστης η οποία συνιστά την προσευχή. Ο Σαηεντολόγος προσθέτει μια βεβαιότητα σε μια άλλη μέχρι να αποκτήσει επαρκή απόδειξη για την αλήθεια. Ένας Σαηεντολόγος μου είπε ότι προτιμά να μιλάει για «συνεχή μύηση».
Φαίνεται επίσης ότι η πίστη τους είναι μια αποτελεσματική πίστη καθώς οι πιστοί ισχυρίζονται ότι έχουν βρει στη Σαηεντολογία τα μέσα να κατανοήσουν την κοινωνία και να αλλάξουν και αυτή και όλο τον κόσμο.