Η ΣΑΗΕΝΤΟΛΟΓΙΑ,
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
και ο 
ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ

Φονξιοναλιστικός ορισμός είναι αυτός που εστιάζει την προσοχή στη συμβολή τού εν λόγω φαινομένου στη σταθερότητα και/ή την επιβίωση μιας κοινωνικής ή πολιτιστικής οντότητας. Έτσι, τα φαινόμενα μπορούν να αναδειχθούν ως λειτουργικά για οντότητες που εκτείνονται από το μεμονωμένο άτομο μέχρι ένα παγκόσμιο σύστημα. Το γεγονός ότι αυτός ο τρόπος ορισμού των πραγμάτων εγείρει πολλά φιλοσοφικά προβλήματα και έχει βασανίσει πολύ τις διάνοιες όσων ασχολούνται με την επιστήμη της λογικής, δεν εμπόδισε το φαινόμενο να αποκτήσει δημοτικότητα μεταξύ των ειδημόνων στις κοινωνικές επιστήμες, ιδιαίτερα σε σχέση με τη θρησκεία.

Μπορεί να πει κανείς ότι η θρησκεία έχει τη λειτουργική ικανότητα:

(α) σε προσωπικό επίπεδο να βοηθήσει τους ανθρώπους να ξεπεράσουν προβλήματα ανισορροπίας της προσωπικότητας, αυτοπροσδιορισμού, προβλήματα σχετικά με το νόημα της ζωής, την ηθική λογική κ.λπ.,

(β) σε κοινοτικό επίπεδο να ενοποιήσει ανθρώπους που έχουν δυνητικά αποκοπεί από τις ρίζες τους σε ομάδες και ενώσεις, οι οποίες προσφέρουν καθοδήγηση και νόημα στην προσωπική τους ζωή, καθώς και να αποτελέσουν χρήσιμα σημεία αναφοράς σε μεγάλης κλίμακας κοινωνίες όπου το άτομο μπορεί να αισθάνεται ευάλωτο σε μια πανίσχυρη γραφειοκρατία ή σύστημα, ή

(γ) σε κοινωνικό επίπεδο να παρέχει ταυτότητα για την προνομιούχα κοινωνική τάξη· επανόρθωση σε άτομα που νιώθουν αίσθημα απώλειας· και ρύθμιση, σε επίπεδο ηθών, των αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στους θεμελιώδεις κοινωνικούς θεσμούς.

Οι βασικές διδασκαλίες της Σαηεντολογίας, όσον αφορά την πνευματική φύση του θήταν (του πνευματικού όντος) και τα Οκτώ Δυναμικά, οι πρακτικοί σκοποί των εκπαιδευτικών μαθημάτων και των συμβουλευτικών υπηρεσιών της Σαηεντολογίας, αλλά και ο ευσεβής, στοχαστικός χαρακτήρας των τελετών της Σαηεντολογίας με πείθουν ότι, από κοινού με άλλες θρησκείες, η Σαηεντολογία μπορεί να περιγραφεί ως λειτουργική σε καθένα από τα παραπάνω επίπεδα.

Οι βασικές διδασκαλίες της Σαηεντολογίας, όσον αφορά την πνευματική φύση του θήταν (του πνευματικού όντος) και τα Οκτώ Δυναμικά, οι πρακτικοί σκοποί των εκπαιδευτικών μαθημάτων και των συμβουλευτικών υπηρεσιών της Σαηεντολογίας, αλλά και ο ευσεβής, στοχαστικός χαρακτήρας των τελετών της Σαηεντολογίας με πείθουν ότι, από κοινού με άλλες θρησκείες, η Σαηεντολογία μπορεί να περιγραφεί ως λειτουργική σε καθένα από τα παραπάνω επίπεδα. Κάτι τέτοιο, φυσικά, δεν αναφέρεται για να υποστηρίξει ότι μόνο οι θρησκείες έχουν αυτές τις λειτουργίες. Απλώς υποστηρίζει, πρώτον, ότι η Σαηεντολογία πράγματι έχει κοινά αυτά τα παραπάνω στοιχεία με άλλες θρησκείες και, δεύτερον, ότι οι ιδιαίτεροι τρόποι της για την εκπλήρωσή τους συγγενεύουν πιο πολύ, όσον αφορά εκδηλώσεις και στόχους, με τις θρησκείες εκείνες όπως αυτές ορίζονται σύμφωνα με την κοινή λογική, παρά με τις λεγόμενες πολιτικές ομάδες ή υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας.

Ο ορισμός της θρησκείας από την άποψη της λειτουργίας μπορεί να βοηθήσει σε κάποιες περιπτώσεις ανάλυσης στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών: μπορεί με αυτόν τον τρόπο να αναδειχθούν πολλές ενδιαφέρουσες πλευρές της συμβολής της θρησκείας στην κοινωνική ζωή. Λαμβάνοντας πάντως υπόψη την προφανή δυσκολία στη διάκριση, από αυτή την οπτική γωνία, ανάμεσα στη θρησκεία και στις ιδεολογίες, ένας φονξιοναλιστικός ορισμός δεν μπορεί να προχωρήσει και να δώσει έμφαση στη διακριτότητα της θρησκείας. Για τον λόγο αυτό, ένας ουσιοκρατικός ορισμός μπορεί να είναι πιο χρήσιμος.