Η ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
και
ΤΑ ΝΕΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

Μια σειρά από διάφορες ανησυχίες φαίνεται να υποκίνησαν την εναντίωση στη Σαηεντολογία, συμπεριλαμβανομένων κι εκείνων που συνήθως εγείρονται σε σχέση με τις νέες θρησκείες γενικά.

Πρώτον, η Σαηεντολογία μπορεί να εγείρει την υποψία επειδή ισχυρίζεται ότι επιφέρει πνευματική γνώση από την εφαρμογή ορθολογικών διαδικασιών. Οι διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στις παραδοσιακές θρησκείες γενικά αφορούν θρησκευτικές αξίες που συνολικά υπερβαίνουν τα όρια της λογικής, και μπορεί να προσβάλλονται από την ιδέα ότι οι θρησκευτικές αλήθειες ή τα πνευματικά οφέλη μπορούν να συνειδητοποιηθούν με τεχνικά μέσα − μέσα διαφορετικά από τις αγιασμένες ιδέες τους περί λατρείας και ηθικής. Οι ορθολογικές διαδικασίες και η συστηματική μάθηση χαρακτηρίζουν την επιστήμη, την τεχνολογία και τα οικονομικά παρά την αναζήτηση της αρχαίας θρησκευτικής αλήθειας ή πνευματικής εμπειρίας. Επειδή η Σαηεντολογία συνδέει πνευματικούς στόχους και λογικά, τεχνικά (και μάλιστα τεχνολογικά) μέσα, εκείνοι που είναι αφοσιωμένοι στις καθιερωμένες θρησκείες έχουν την τάση να την καταδικάζουν ως μη «πραγματική» θρησκεία. Τη θεωρούν κίβδηλη επειδή χρησιμοποιεί σύγχρονη γνώση παρά αρχαίες μεθόδους, ελαχιστοποιεί ή εγκαταλείπει συνηθισμένες θρησκευτικές έννοιες όπως η ιερότητα και τα τελετουργικά, και υιοθετεί έναν πραγματιστικό προσανατολισμό για την επιδίωξη των θρησκευτικών στόχων. Αγνοώντας τον βαθμό στον οποίο οι θρησκευτικές χορηγίες και δωρεές είναι απαραίτητες σε όλες τις θρησκευτικές οργανώσεις, βλέπουν και στη Σαηεντολογία, που οι οπαδοί είναι υποχρεωμένοι να συνεισφέρουν οικονομικά για το κόστος της εκπαίδευσής τους, όπως συμβαίνει στο εμπόριο και στις επιχειρήσεις, να τίθεται το ζήτημα της πληρωμής για τις υπηρεσίες πολύ άμεσα, κάτι που δεν ταιριάζει σε μια θρησκεία. Ως εκ τούτου, οι οικονομικοί διακανονισμοί της Σαηεντολογίας παρουσιάζονται ως εκμετάλλευση και επομένως το κίνημα απορρίπτεται ως ακατάλληλο για θρησκεία. Ωστόσο, αυτοί που προάγουν τέτοιες μομφές δεν αναγνωρίζουν ότι στις καθιερωμένες εκκλησίες είναι επιτακτική η ανάγκη οικονομικών απαιτήσεων από τα μέλη τους, όπως στην Καθολική Εκκλησία για την πληρωμή μιας λειτουργίας, σε κάποια προτεσταντικά δόγματα για θεσπισμένα σύμφωνα, ή κατά το παρελθόν στις κύριες εκκλησίες με την επιβολή της φορολογίας της δεκάτης, η οποία απαιτείται ακόμη και σήμερα από πολλές χριστιανικές αιρέσεις. Αυτές οι οικονομικές εισφορές παρουσιάζονται ως κάτι το διαφορετικό μόνο και μόνο επειδή συχνά οι διαδικασίες πληρωμής καθιερώθηκαν βάσει μιας αρχαίας συνήθειας ή θεμελιώθηκαν με βιβλική εντολή. Αυτοί που ασκούν κριτική σχετικά με τις οικονομικές διευθετήσεις της Εκκλησίας της Σαηεντολογίας αγνοούν τη βασική ομοιότητα λειτουργίας των οικονομικών διαδικασιών με τις παραδοσιακές θρησκείες, απλώς και μόνο επειδή σε αυτές διαφέρει η μορφή και επειδή περιβάλλονται από την αρχή της αρχαιότητας και της ιερότητας.

Δεύτερον, η Σαηεντολογία υπόσχεται θεραπευτικά οφέλη κατά την απελευθέρωση των ατόμων από το αποτέλεσμα των τραυματικών εμπειριών του παρελθόντος. Αυτή η υπόσχεση μπορεί να φαίνεται στους κλασικούς επαγγελματίες της ψυχιατρικής ως πρόκληση στις θεωρητικές παραδοχές των μεθόδων τους και, ειδικότερα, των τεχνικών που χρησιμοποιούν. Έτσι, δύο ομάδες επαγγελματιών, οι κληρικοί και οι ψυχίατροι, που μπορεί να πει κανείς ότι έχουν συμφέροντα σε αυτά τα θέματα, είναι πιθανόν να εγείρουν εναντίωση ως προς τη Σαηεντολογία, και η καθεμιά έχει μια ευρύτερη ομάδα υποστηρικτών από επαγγελματίες (π.χ. δασκάλους και γιατρούς) και ένα ακόμη ευρύτερο στρώμα κοινού το οποίο μπορούν να επηρεάσουν.

Τρίτον, μερικοί απ’ αυτούς που ακολουθούν τη Σαηεντολογία αποφασίζουν να συνεχίσουν με περαιτέρω εκπαίδευση για να γίνουν προσοντούχοι ώντιτορ της Σαηεντολογίας, εγκαταλείποντας ευκαιρίες για πιο συμβατικές καριέρες. Γονείς, συγγενείς, φίλοι και αμύητοι στη Σαηεντολογία μπορεί να δουν μια τέτοια απόφαση με ανησυχία. Αν μετά από μια τέτοια επιλογή ακολουθήσει αποξένωση από την οικογένεια και τους φίλους, όπως συμβαίνει μερικές φορές, αυτό ενισχύει περαιτέρω εκείνους που αντιτίθενται στη νέα θρησκεία − στα μάτια τους φαίνεται ως «μια αίρεση που διαλύει οικογένειες».

Η Εκκλησία της Σαηεντολογίας, σε αντίθεση, υποστηρίζει ότι πνευματικά οφέλη μπορεί να γίνουν πραγματικότητα στην παρούσα ζωή. Υποστηρίζει ότι όλα τα άτομα είναι από τη φύση τους καλά και διδάσκει ότι ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για τη δική του ζωή και τις δικές του δράσεις.

Τέταρτον, μια πιο γενική και αόριστη θεώρηση της πολιτιστικής ηθικής της Σαηεντολογίας μπορεί να εγείρει περαιτέρω εναντίωση. Παραδοσιακά, ο Χριστιανισμός κληροδοτεί έναν σαφή ασκητικό προσανατολισμό στον κόσμο και έχει καλλιεργήσει, πέρα από τα όρια των εκκλησιών ή του ποιμνίου τους, εικασίες για τον βασικό χαρακτήρα της αληθινής θρησκείας, δηλαδή ότι η θρησκεία θα πρέπει να είναι σοβαρή, να προάγει την ασκητική ηθική και να είναι αφοσιωμένη στη θυσία των εγκοσμίων προς όφελος της προετοιμασίας για την ανταμοιβή σε μια μετά θάνατον ζωή. Η μέριμνά του είναι να διαποτίσει τον άνθρωπο με την αίσθηση της εγγενούς αμαρτωλότητάς του και της ανικανότητάς του να επιτύχει τη σωτηρία με τις δικές του προσπάθειες. Αντ’ αυτού, οι άνθρωποι καλούνται να εξαρτώνται μόνο από έναν σωτήρα-θεό. Η Εκκλησία της Σαηεντολογίας, σε αντίθεση, υποστηρίζει ότι πνευματικά οφέλη μπορεί να γίνουν πραγματικότητα στην παρούσα ζωή. Υποστηρίζει ότι όλα τα άτομα είναι από τη φύση τους καλά και διδάσκει ότι ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για τη δική του ζωή και τις δικές του δράσεις. Για τις εκκλησίες, μια θρησκεία που απορρίπτει την έμφυτη αμαρτωλότητα της ανθρωπότητας αποτελεί ήδη προσβολή, όμως αυτή η πρόκληση δε μειώνεται από το ότι η ηθική της Σαηεντολογίας διαθέτει μεγαλύτερη συνάφεια με τα ήθη που επικρατούν στην κοσμική Δύση στα τέλη του 20ού αιώνα, ήθη ανεκτικά προς τον ηδονισμό, που δίνουν έμφαση στην ανθρώπινη ευτυχία και στην ενθάρρυνση να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι τις δυνατότητές τους. Ακόμα και πολλά μη θρησκευόμενα άτομα, που αποδέχονται έναν κοσμικό ηδονιστικό προσανατολισμό, είναι ανέτοιμα να αναγνωρίσουν ως θρησκεία ένα δόγμα που εγκαταλείπει την επίσημη καταδίκη όλων των ανθρώπων ως αμαρτωλών, και, ενώ ο βαθμός που αποδέχονται συνειδητά την παραδοσιακή χριστιανική θέση είναι μικρός, παρ’ όλα αυτά αντιτίθενται σε μια θρησκεία που διαφοροποιείται από τον Χριστιανισμό σε αυτά τα θεμελιώδη ζητήματα. Έτσι, επειδή κάποιοι δεν είναι ακόμη έτοιμοι να αποποιηθούν την παραδοσιακή οπτική του κόσμου και επειδή κάποιοι άλλοι πιστεύουν, παρόλο που οι ίδιοι δεν υποστηρίζουν αυτό το σύνολο των ηθικών αρχών, ότι τελικά είναι δουλειά της θρησκείας να το πράξει αυτό, πολύ διαφορετικά τμήματα του κοινού οδηγούνται αγεληδόν στο να αντιτίθενται στη νέα θρησκεία της Σαηεντολογίας.