Λέγεται πως η Εφορία χρησιμοποιεί μια περιγραφή της θρησκείας με 13 σημεία που ποτέ δεν καθιερώθηκαν επίσημα ως κανονισμός. Περιέχει 13 ενδείξεις, χαρακτηριστικά ή κριτήρια, τα οποία, όπως γενναιόδωρα λέει η Εφορία, πρέπει να πληρούνται προκειμένου να προσδιοριστεί κάτι ως «θρησκεία». (Πηγή: Bruce Hopkins, The Law of Tax-Exempt Organizations 134 [τρίτη έκδοση, 1979].)
1. «Μια διακριτή νομική υπόσταση». Η Εκκλησία της Σαηεντολογίας είναι επίσημα ενσωματωμένη σε πολλές αρμοδιότητες στις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού. (Κάποιες αναγνωρισμένες θρησκείες ή εκκλησίες δεν είναι, όπως η Επισκοπική Εκκλησία ή η Εκκλησία Μεθοδιστών, τουλάχιστον σε εθνικό επίπεδο.)
2. «Ένα αναγνωρισμένο σύστημα ηθικών αξιών και τύπο λατρείας». Η Εκκλησία της Σαηεντολογίας έχει ένα επίσημο σύστημα ηθικών αξιών το οποίο μπορεί να δει κανείς στον πίνακα ανακοινώσεων στις εγκαταστάσεις της. Όπως φάνηκε παραπάνω, το ιουδαϊκοχριστιανικό μοντέλο δεν έχει ή –προσποιείται ότι έχει– έναν τύπο λατρείας.
3. «Μια συγκεκριμένη και διακριτή εκκλησιαστική διοίκηση». Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Εκκλησία της Σαηεντολογίας έχει ένα λεπτομερές τοπικό, εθνικό και διεθνές σύστημα οργάνωσης και διοίκησης, αλλά το αν είναι «εκκλησιαστικό» εξαρτάται από το αν ο οργανισμός είναι «θρησκευτικός».
4. «Έναν τυπικό κώδικα δογμάτων και πειθαρχίας». Εκτός από τον ρωμαιοκαθολικό κώδικα εκκλησιαστικών κανόνων, σπάνια έχει υπάρξει ένα σώμα «δογμάτων και πειθαρχίας» τόσο ογκώδες όσο οι επίσημες οδηγίες και τα εγχειρίδια της Σαηεντολογίας. Το αν συνιστούν «δόγματα και πειθαρχία», κατά την έννοια της Εφορίας, παραπέμπει και πάλι στο αν το περιεχόμενό τους είναι «θρησκευτικό».
5. «Μια διακριτή θρησκευτική ιστορία». Το κριτήριο αυτό είναι επίσης «κυκλικό», με την έννοια ότι ξαναγυρίζει στην αρχική υπόθεση. Η Σαηεντολογία έχει αρκετά «διακριτή» ιστορία που καλύπτει την εξέλιξή της από το ξεκίνημά της στις αρχές της δεκαετίας του 1950, αλλά το αν αυτό συνιστά μια «θρησκευτική» ιστορία εξαρτάται από το αν είναι «θρησκεία».
6. «Έναν αριθμό μελών που δε σχετίζεται με οποιαδήποτε άλλη εκκλησία ή θρησκευτικό δόγμα». Αυτό το γνώρισμα της αποκλειστικότητας είναι χαρακτηριστικό των περισσότερων θρησκειών της Δύσης στους σύγχρονους καιρούς, αλλά όχι στις θρησκείες «μυστηρίου» της Ρώμης, 200 π.Χ.-200 μ.Χ. Θα μπορούσε κανείς να είναι λάτρης του Μίθρα, της Ίσιδας και του Όσιρη και του Διόνυσου, όλων την ίδια στιγμή. Η αποκλειστικότητα δεν αποτελεί επίσης χαρακτηριστικό κάποιων ανατολικών θρησκειών. Η Σαηεντολογία δεν ισχυρίζεται ότι είναι ο «ένας και μοναδικός» τρόπος πίστης, όπως κάνουν οι περισσότερες σύγχρονες δυτικές θρησκείες, αλλά, στην πραγματικότητα, φαίνεται ότι απορροφά την προσοχή του πιστού, αποκλείει το μεγάλο ενδιαφέρον προς άλλα συστήματα θρησκευτικής πίστης και ικανοποιεί ή κατευνάζει τις θρησκευτικές ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των πιστών της.
7. «Μια πλήρη οργάνωση από χειροτονημένους λειτουργούς που μεριμνούν για το ποίμνιό τους και επιλέγονται μετά την ολοκλήρωση προβλεπόμενων μαθημάτων μελέτης». Αν υπάρχει κάτι από το οποίο βρίθει η Σαηεντολογία, είναι «πιστοποιημένοι λειτουργοί» που έχουν ολοκληρώσει «προβλεπόμενα μαθήματα μελέτης». Η αναλογία του «προσωπικού» ή πλήρους απασχόλησης επαγγελματιών με τους «κοσμικούς(;)» ή με τους μερικής απασχόλησης επαγγελματίες είναι ασυνήθιστα υψηλή, με μια «Μίσιον» να έχει πολλά μέλη του προσωπικού, μια «εκκλησία» δεκάδες, και ένα κύριο κέντρο, όπως το Λος Άντζελες ή το Κληαργουότερ, εκατοντάδες. Ο πυρήνας της Σαηεντολογίας είναι τα «προβλεπόμενα μαθήματα μελέτης», συμπεριλαμβανομένου ενός «μαθήματος λειτουργού» που απαιτείται από όλους εκείνους που επιδιώκουν να πιστοποιηθούν ως ώντιτορ. Η φράση «που μεριμνούν για το ποίμνιό τους» είναι πιο δύσκολο να εφαρμοστεί, αφού δεν υπάρχει η σχέση ένας προς έναν ανάμεσα σε έναν λειτουργό και το ποίμνιο της Σαηεντολογίας που υπάρχει στα περισσότερα προτεσταντικά δόγματα. Το μοτίβο είναι περισσότερο όπως μιας ρωμαιοκαθολικής ενορίας, με αρκετούς ιερείς και μοναχές που ιερουργούν συλλογικά για εκατοντάδες ή χιλιάδες ενορίτες. (Από την άλλη μεριά, αρκετές αναγνωρισμένες θρησκείες, όπως οι παραδοσιακοί Κουάκεροι και η Εκκλησία του Χριστού, οι Επιστήμονες, δεν έχουν «λειτουργούς», και αρκετές δεν απαιτούν «προβλεπόμενα μαθήματα μελέτης» για τους ιερείς τους.)
8. «Δικά της γραπτά». Μερικές θρησκείες δε διαθέτουν αυτό το χαρακτηριστικό. Η Σαηεντολογία το διαθέτει. Έχει αρκετά «δικά της γραπτά» να παράσχει – αν είναι «θρησκευτικά».
9. «Καθιερωμένα μέρη λατρείας». Υπάρχουν πολλά καθιερωμένα κτήρια ή εγκαταστάσεις της Σαηεντολογίας στη χώρα. Δεν είναι «μέρη Λατρείας» με την τυπική έννοια. Το αν παρ’ όλα αυτά θεωρούνται μέρη θρησκευτικής πρακτικής, εξαρτάται από το αν η Σαηεντολογία είναι θρησκεία.
10. «Τακτές συναθροίσεις». Η Σαηεντολογία έχει κέντρα στα οποία προσέρχεται συνεχώς μια αρκετά σταθερή πελατεία για τη φροντίδα που παρέχει η Σαηεντολογία, κυρίως για μαθήματα και συμβούλευση. Δεν έχει πολλές συλλογικές συγκεντρώσεις στις οποίες αναμένεται να έρχονται όλα ή τα περισσότερα από τα μέλη της για ομαδικές δραστηριότητες. Εκείνοι που εγγράφονται στα μαθήματα της Σαηεντολογίας υπογράφουν ένα έντυπο που περιγράφει τον αιτούντα ως «μέλος της Εκκλησίας της Σαηεντολογίας Διεθνώς». Τα αρχεία όλων αυτών των αιτούντων/εγγεγραμμένων/μελών φυλάσσονται, και τα περισσότερα από αυτά τα μέλη προοδεύουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο χρονικό διάστημα μέσα από τα φαινομενικά ανεξάντλητα επίπεδα ώντιτινγκ και εκπαίδευσης που ονομάζονται «Γέφυρα», τα υψηλότερα επίπεδα της οποίας μπορούν να επιτευχθούν μόνο στο Λος Άντζελες και σε μερικά άλλα κέντρα, και το πιο υψηλό μόνο στο Κληαργουότερ της Φλόριντα, στην έδρα της Εκκλησίας στο Δυτικό Ημισφαίριο.
Έτσι, μπορούμε να πούμε ότι κάθε κέντρο της Σαηεντολογίας έχει μια αρκετά σταθερή και συνεχή σύσταση, παρόμοια με την προσχώρηση, αποσκίρτηση, την παντοτινότητα και την παρακμή που συναντάται και στις «κανονικές» συναθροίσεις των πιο συνηθισμένων θρησκειών. Το αν είναι ισοδύναμες με τις τυπικές συναθροίσεις, εξαρτάται και πάλι από το αν η Σαηεντολογία είναι θρησκεία.
11. «Τακτικές θρησκευτικές υπηρεσίες». Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Σαηεντολογία έχει αρκετά τακτικές κυριακάτικες λειτουργίες, όπως ανέφεραν οι ερωτηθέντες. Αν και δεν έχουν χαρακτηριστεί ως «λατρεία», μπορούν να προσδιοριστούν ως «τακτικές θρησκευτικές υπηρεσίες» – αν η Σαηεντολογία είναι θρησκεία. Τα παρεκκλήσια και οι υπηρεσίες του παρεκκλησίου, όπως και η περιβολή των κληρικών, το τροποποιημένο σύμβολο του σταυρού, οι εκκλησιαστικοί τίτλοι και η ορολογία φαίνονται μάλλον σαν δάνεια από τους κοινούς και κλασικούς τύπους του Χριστιανισμού παρά σαν απόρροια της ίδιας της Σαηεντολογίας.1 Αλλά, βέβαια, πολλές νέες θρησκείες δανείζονται στοιχεία από τις παλαιότερες για να κερδίσουν μια «προστατευτική απόχρωση». Οι Βαπτιστές και οι Κουάκεροι τελικά κατάφεραν να αναγνωριστούν ως θρησκείες χωρίς να καταφύγουν σε τυπικά θρησκευτικά σύμβολα της εποχής τους και χωρίς το πλεονέκτημα του κλήρου, αλλά υπέμειναν σοβαρές παρενοχλήσεις κατά τη διαδικασία. Οι νέες θρησκείες οφείλουν να μη χρειάζεται να μιμηθούν τα στολίδια των παλαιότερων, προκειμένου να επιβιώσουν, και πρέπει να γίνουν αποδεκτές με τους δικούς τους όρους. Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα συμβολικά στοιχεία δεν παίζουν κανέναν ρόλο για τα συμπεράσματά μου σχετικά με το αν η Σαηεντολογία είναι θρησκεία.
12. «Κυριακάτικα σχολεία για τη θρησκευτική διδασκαλία των νέων». Τα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με αυτό το σημείο είναι σποραδικά και αντικρουόμενα. Μερικοί πληροφοριοδότες είπαν ότι η Σαηεντολογία δεν έχει τέτοια σχολεία για «τη θρησκευτική διδασκαλία των νέων», ενώ τουλάχιστον ένας είπε ότι υπάρχουν τέτοιου είδους σχολεία και ότι είχε στείλει τα παιδιά του σε ένα στο Ντιτρόιτ. Υπάρχουν μερικές θρησκείες που απευθύνονται αποκλειστικά σε ενηλίκους και έτσι δεν έχουν τέτοια σχολεία. Το κριτήριο είναι επίσης «κυκλικό», εφόσον η ερώτηση αν η διδασκαλία που παρέχεται σε τέτοια σχολεία (αν υπάρχουν) είναι «θρησκευτική διδασκαλία», εξαρτάται από την προηγούμενη ερώτηση για το αν η Σαηεντολογία είναι θρησκεία.
13. «Σχολεία για την προετοιμασία των λειτουργών». Η Σαηεντολογία είναι από μόνη της ένα τεράστιο και απείρως διαβαθμισμένο «σχολείο για την προετοιμασία των λειτουργών», αν οι υπάλληλοι που προκύπτουν αναγνωριστούν ως «λειτουργοί», πράγμα που παραπέμπει στο αν υπηρετούν μια θρησκεία.
Τα περισσότερα από τα παραπάνω τεκμήρια δεν είναι οριστικά, αλλά εξαρτώνται από το ερώτημα: τι είναι «θρησκεία»; Ο ορισμός στην Αδελφότητα της Ανθρωπότητας δεν έχει υιοθετηθεί από άλλα δικαστήρια, και στις ΗΠΑ το Ανώτατο Δικαστήριο μπορεί να έχει ακολουθήσει τη μέθοδο αυτού του ορισμού και να έχει δανειστεί τα αποτελέσματά του, προκειμένου να αναγνωρίσει μια «θρησκεία», όχι από το περιεχόμενό της ή τη δομή της, αλλά από τη λειτουργία της. (Βλέπε ΗΠΑ εναντίον Seeger, Τόμος 380 στα Αρχεία των ΗΠΑ. σελ. 163 [1965], Welsh εναντίον των ΗΠΑ, Τόμος 398 στα Αρχεία των ΗΠΑ. σελ. 333 [1970], Torcaso εναντίον Watkins, Τόμος 376 στα Αρχεία των ΗΠΑ, σελ. 488 [1961].)
Τα κριτήρια της Εφορίας δεν είναι μόνο «κυκλικά» αλλά και πολύ τυπικά. Είχαν εκπονηθεί για τον αξιέπαινο σκοπό τού να περνάνε από κόσκινο τους «λειτουργούς δι’ αλληλογραφίας» που ήθελαν να ξεφύγουν από τους φόρους, αλλά όπως έχει γράψει ένας σχολιαστής τους:
Αυτά τα κριτήρια τείνουν να απαιτούν από έναν οργανισμό να αναπτύξει δόγμα σύμφωνα με το πρότυπο που εκφράζεται στις πιο αποδεκτές κύριες εκκλησίες. Δεν αναγνωρίζουν τη σημαντική απόκλιση από αυτή τη δομή μεταξύ ενός πλήθους θρησκευτικών οργανώσεων που εδώ και πολύ καιρό έχουν αναγνωριστεί ως αμερικανικές εκκλησίες… Ο Χριστός και η ομάδα των μαθητών του σίγουρα δεν πληρούν αυτά τα κριτήρια… Ίσως δεν είναι καθόλου σοφό να ορίζεις μια θρησκεία με βάση την εξελιγμένη της κατάσταση, αφού η αρχική της κατάσταση δεν είναι μόνο πιο ρευστή, αλλά συνήθως πιο ντελικάτη και πιο σημαντική. Τότε ακριβώς είναι, στο στάδιο της προνύμφης, που μια συγκεκριμένη θρησκεία χρειάζεται να έχει το πλεονέκτημα της θρησκευτικής προστασίας.
− Worthing, Sharon, «Θρησκεία» και «Θρησκευτικοί Θεσμοί» υπό την Πρώτη Τροπολογία» στο 7:2 Pepperdine Law Review (Νομική Επιθεώρηση του Pepperdine), σελ. 344-45
1. Πολύ πιο αυθεντικός σε σχέση με τη δική του ιστορία είναι ο ναυτικός συμβολισμός που διαποτίζει τον οργανισμό, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες, επιβίωσε από τα χρόνια του Λ. Ρον Χάμπαρντ στη θάλασσα μαζί με τους πιο στενούς μαθητές του. Αυτή η νοσταλγία για το πλοίο διατηρείται σε αυτούς που προσχωρούν στην ελίτ που ονομάζεται «Θαλάσσια Οργάνωση», τα μέλη της οποίας φορούν κάτι σαν ναυτικές στολές όταν κάνουν τη δουλειά τους, και κατέχουν τα υψηλότερα κλιμάκια της ηγεσίας της Εκκλησίας (κάτι ανάλογο έκαναν τα μοναχικά τάγματα σε ορισμένες περιόδους στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία). Κάθε μέλος της «Θαλάσσιας Οργάνωσης» έχει υπογράψει ένα συμβόλαιο για ένα «δισεκατομμύρια χρόνια» να υπηρετήσει τη Σαηεντολογία μέσα από διαδοχικές ζωές. Αυτό μπορεί να είναι απλώς μια συμβολική δήλωση, αλλά είναι κάτι μοναδικό στη Σαηεντολογία και προσδίδει μια διαχρονική διάσταση που δε συναντάται σε μη θρησκευτικές οργανώσεις. Ωστόσο, άλλες θρησκευτικές παραδόσεις οι οποίες προβλέπουν κάποια μορφή μετενσάρκωσης και καλλιεργούν πλήρη και ισόβια δέσμευση από τους πιο αφοσιωμένους εκλεκτούς τους, δεν προβλέπουν αυτή τη δέσμευση χιλιετιών.
