Αυτή η κοινή έκθεση σχετικά με την Εκκλησία της Σαηεντολογίας έχει γραφτεί από έναν βαθύ γνώστη των θρησκειών και μιας κοινωνικής λειτουργού και επιστήμονα. Η έκθεση επικεντρώνεται στο υπόβαθρο, στην ιστορία και στην τρέχουσα κατάσταση της Εκκλησίας της Σαηεντολογίας. Το κύριο ερώτημα για το οποίο δίνεται απάντηση παρακάτω είναι ο ρόλος και η πιθανή κατάσταση της Σαηεντολογίας ως «θρησκείας»: η Σαηεντολογία είναι θρησκεία ή όχι;
Η ιστορία της Σαηεντολογίας είναι σύντομη. Θα μπορούσε είτε να ξεκινήσει με την έκδοση του βιβλίου Διανοητική: Η Σύγχρονη Επιστήμη της Πνευματικής Υγείας, που έγραψε ο Λ. Ρον Χάμπαρντ το 1950, είτε με την ίδρυση της πρώτης Εκκλησίας της Σαηεντολογίας στο Λος Άντζελες, στην Καλιφόρνια, το 1954. Και τα δύο, φυσικά, σχετίζονται με τη σκέψη και την ιστορία της ζωής του ίδιου του Λ. Ρον Χάμπαρντ (1911–1986), που ονομάζεται Ιδρυτής, γιατί ήταν αυτός που δημιούργησε τις αρχές της Διανοητικής και εγκαθίδρυσε τα δόγματα της Σαηεντολογίας.
Το γεγονός ότι η Σαηεντολογία έχει τις ρίζες της στην Αμερική έχει οδηγήσει σε μερικά πολιτιστικά χαρακτηριστικά που αποτελούν μέρος της Εκκλησίας.
Η Εκκλησία της Σαηεντολογίας, σύμφωνα με μια έκθεση του Προέδρου της το 1994, ίδρυσε, μέσα σε 40 χρόνια, βάσεις σε 107 χώρες σε όλες τις ηπείρους.
Η ανάπτυξη είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη στην ανατολική και κεντρική Ευρώπη, καθώς και σε περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, από τη Μόσχα και την Αγία Πετρούπολη έως την Ουκρανία, το Καζακστάν, τη Μολδαβία μέχρι τη Σιβηρία:
Ο συνολικός αριθμός των εν ενεργεία Σαηεντολόγων ή ενοριτών ανέρχεται σε εκατομμύρια. Είναι, όμως, δύσκολο να δοθούν ακριβείς αριθμοί, λόγω της ειδικής φύσης της Εκκλησίας, η οποία, εκτός από το να προσφέρει χώρο για θρησκευτικά τελετουργικά, είναι και ένας χώρος εργασίας και ένα σύνθετο κοινωνικό κέντρο για όσους ασχολούνται και ενδιαφέρονται, χωρίς να καθιστά αναγκαία την πλήρη αφοσίωση των ανθρώπων που είναι μέσα και γύρω από αυτήν. Αυτό είναι χαρακτηριστικό πολλών θρησκευτικών δογμάτων.
Σύμφωνα με την Εκκλησία της Σαηεντολογίας Διεθνώς, το 1994 υπήρχαν κάπου