VI.I. Η Εκκλησια της Σαηεντολογιας ως μια Νεα Θρησκεια
Η Εκκλησία της Σαηεντολογίας είναι ένα από τα μερικά καινούργια θρησκευτικά κινήματα που υιοθετεί χαρακτηριστικά τα οποία ανταποκρίνονται, υπό ορισμένες απόψεις, σε μερικές από τις τάσεις που είναι εμφανείς μεταξύ των κυριοτέρων θρησκειών της Δύσης (όπως επισημαίνεται παραπάνω στις Παραγράφους
VI.ΙΙ Η Δικη μου Γνωση σχετικα με τη Σαηεντολογια
Ξεκίνησα να διαβάζω τη βιβλιογραφία που μου παρασχέθηκε από την Εκκλησία της Σαηεντολογίας το 1968 και κάποτε μου προτάθηκε ακόμη και να γράψω μια μελέτη σχετικά με αυτό το κίνημα. Αν και δεν ανέλαβα τελικά εκείνη την εργασία, συνέχισα να μελετώ τη βιβλιογραφία της Σαηεντολογίας. Έχω επισκεφθεί τα κεντρικά γραφεία της Εκκλησίας στην Έπαυλη του Σαιντ Χιλ, στο Ανατολικό Γκρίνστεντ, και γνωρίστηκα με Σαηεντολόγους. Έκτοτε, έχω διατηρήσει επαφή με αυτό το κίνημα στη Βρετανία και έχω πραγματοποιήσει και άλλες επισκέψεις στην Έπαυλη του Σαιντ Χιλ και σε μια εκκλησία της Σαηεντολογίας στο Λονδίνο. Συνέχισα να παρακολουθώ με έντονο ενδιαφέρον την εξέλιξη της θρησκείας ως μία από τις σύγχρονες θρησκείες οι οποίες αποτελούν αντικείμενα ενδιαφέροντός μου ως κοινωνιολόγου. Έχω διαβάσει, μεταξύ άλλων πιο εφήμερης φύσης υλικών, τα ακόλουθα έργα, όλα τους επίσημες εκδόσεις και τα περισσότερα απ’ αυτά γραπτά του Λ. Ρον Χάμπαρντ:
Εγχειρίδιο για Πρηκλήαρ
Σαηεντολογία 8-80
Σαηεντολογία 8-8008
Εισαγωγή στο Ηλεκτρόμετρο
Διανοητική: Η Αρχική Πραγματεία
Διανοητική: Η Σύγχρονη Επιστήµη της Πνευµατικής Υγείας
Δοκιμή της Ανάκλησης στη Μνήμη για την Ολική Τροχιά
Τα Προβλήµατα της Εργασίας
Αυτοανάλυση
Η Δηµιουργία της Ανθρώπινης Ικανότητας
Οι Διαλέξεις στο Φίνιξ
Τα Αξιώματα της Σαηεντολογίας
Προχωρηµένη Διαδικασία και Αξιώµατα
Σαηεντολογία: Μια Νέα Άποψη για τη Ζωή
Ο Χαρακτήρας της Σαηεντολογίας
Tελετές της Ιδρυτικής Εκκλησίας της Σαηεντολογίας
Η Θρησκεία της Σαηεντολογίας
Η Επιστήµη της Επιβίωσης
Εισαγωγή στην Ηθική της Σαηεντολογίας
Ο Δρόμος προς την Ευτυχία
Μια Περιγραφή της Θρησκείας της Σαηεντολογίας
Τι Είναι η Σαηεντολογία;
Το Εγχειρίδιο της Σαηεντολογίας
Σε εργασίες που έχω γράψει για τις νέες θρησκείες, έχω αναφερθεί στη Σαηεντολογία σε διάφορες περιπτώσεις και συμπεριέλαβα μια σύντομη περιγραφή αυτής της θρησκείας στο βιβλίο μου, Θρησκευτικές Σέκτες (Λονδίνο: Γουέιντενφελντ, 1970) και μια μακρύτερη εξέταση του θρησκευτικού χαρακτήρα της Σαηεντολογίας στο μεταγενέστερό μου βιβλίο, Οι Κοινωνικές Διαστάσεις της Ύπαρξης Σεκτών (Οξφόρδη: Εκδοτικός Οίκος Κλάρεντον, 1990). Έχω διατηρήσει το ενδιαφέρον μου για το κίνημα για τα τελευταία εικοσιέξι χρόνια.
VΙ.III. Διανοητικη – Η Γενεση τησ Σαηεντολογιασ
Όταν, τον Μάιο του 1950, ο Λ. Ρον Χάμπαρντ έθεσε πρώτος τις προδιαγραφές της Διανοητικής, από την οποία αναπτύχθηκε αργότερα η Σαηεντολογία, δεν υπήρχε καμία υπόνοια ότι εισήγαγε ένα μοντέλο θρησκευτικής πίστης και πρακτικής. Η Διανοητική, μια θεραπεία για την ψυχική οδύνη, δε διατυπωνόταν με τη γλώσσα της πίστης. Δεν υπάρχει λόγος να υποθέσει κανείς ότι εκείνο τον καιρό ο Λ. Ρον Χάμπαρντ οραματίστηκε ότι η Διανοητική θα γινόταν ένα σύστημα θρησκευτικής πίστης και πρακτικής ή ότι οι επίγονοί του θα περιέγραφαν τους εαυτούς τους και θα οργανώνονταν ως Εκκλησία.
VΙ.IV. Πνευματικη Θεραπεια και Θρησκεια
Η θεραπευτική πρακτική πάντως έχει συχνά εκδηλώσει μια δυναμική απόκτησης μεταφυσικών και θρησκευτικών συσχετισμών, όπως μπορεί κάποιος να δει ότι συνέβη, με διάφορους τρόπους, στη Χριστιανική Επιστήμη, στο κίνημα Νέας Σκέψης και τις τεχνικές της γιόγκα. Από την άλλη πλευρά, οι καθιερωμένες θρησκείες έχουν κατά καιρούς αναπτύξει ειδικευμένες δραστηριότητες σχετικές με τη θεραπεία, ιδιαίτερα την πνευματική, και οι κύριες Εκκλησίες έχουν, σε μερικές περιπτώσεις, οργανώσει τμήματά τους γι’ αυτόν τον σκοπό. Η Διανοητική δεν επικαλούνταν θρησκευτικές αρχές στο ξεκίνημά της, αλλά καθώς οι θεωρητικές απαιτήσεις για την άσκησή της αυξάνονταν, αναγνωριζόταν μια όλο και περισσότερο μεταφυσική διάσταση και μερικές από τις προτεινόμενες ιδέες έφτασαν να περιγράφονται με όρους που ήταν ξεκάθαρα θρησκευτικοί στη σημασία τους.
VI.V. Πωσ Εξελισσονται οι Θρησκειεσ
Όλες οι θρησκείες είναι προϊόντα εξέλιξης. Καμία θρησκεία δε δημιουργήθηκε εκ του μηδενός ως ένα ολοκληρωμένο σύστημα πίστης και πρακτικής σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Σ’ αυτό, η Σαηεντολογία δεν αποτελεί εξαίρεση: από ένα σώμα θεραπευτικής θεωρίας αναπτύχθηκε μια θρησκεία. Θα ήταν αδύνατον να καθορίσουμε πότε έγινε ο ίδιος ο Χριστιανισμός θρησκεία, ξεκινώντας, πράγματι, με μια χαλαρή συλλογή ηθικών προτροπών και περιστασιακών θαυμάτων. Στη συνέχεια, μετατράπηκε σε ένα δημοφιλές κίνημα μεταξύ των κατοίκων της Γαλιλαίας, μετά έγινε σταδιακά Εβραϊκή αίρεση και μετά έγινε ξεχωριστή θρησκεία. Ακόμα και τότε, χρειάστηκαν αιώνες για να διατυπωθούν πλήρως τα δόγματά της, και η τελετουργική της πρακτική συνεχίζει να παρουσιάζει συχνές αλλαγές. Σε πιο πρόσφατα κινήματα, η διαδικασία της εξέλιξης σε θρησκεία διαφαίνεται ακόμα πιο καθαρά.
Όλες οι θρησκείες είναι προϊόντα εξέλιξης. Καμία θρησκεία δε δημιουργήθηκε εκ του μηδενός ως ένα ολοκληρωμένο σύστημα πίστης και πρακτικής σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Σ’ αυτό, η Σαηεντολογία δεν αποτελεί εξαίρεση: από ένα σώμα θεραπευτικής θεωρίας αναπτύχθηκε μια θρησκεία.
Η εκκλησία των Αντβεντιστών της Έβδομης μέρας εντοπίζει την προέλευσή της στην ευρεία πίστη κατά το αρχικό στάδιο μετά τον ερχομό του Ιησού Χριστού, η οποία συνέβη μεταξύ Βαπτιστών, Πρεσβυτεριανών, Μεθοδιστών και άλλων, στο βόρειο τμήμα της πολιτείας της Νέας Υόρκης κατά τη δεκαετία του 1830· η Εκκλησία σχηματίστηκε μόλις το 1860. Παρομοίως, χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες από την πρώτη εμπειρία (των αδελφών Φοξ) με τους «χτύπους» στο Χάιντσβιλ (υποτίθεται ως μηνύματα από τον «κόσμο των πνευμάτων») για να σχηματιστεί μια Εκκλησία των Πνευματιστών. Παρομοίως, η Μέρι Μπέικερ Έντι πειραματιζόταν για χρόνια με συστήματα πνευματικής θεραπείας, μέχρι να φτάσει στη δική της «ανακάλυψη» για τη θεραπεία της διάνοιας το 1866, και ακόμα για μερικά χρόνια μετά απ’ αυτό πίστευε ότι το σύστημά της θα εισαγόταν στις κύριες Εκκλησίες αντί να γίνει η βάση για την Εκκλησία του Χριστού, του Επιστήμονα, την οποία ίδρυσε το 1875. Οι πεντηκοστιανοί βίωναν το χάρισμα της ομιλίας σε άγνωστες γλώσσες, προφητείες, θεραπείες και άλλα «δώρα» από το έτος 1900, αλλά ξεχωριστές πεντηκοστιανές εκκλησίες σχηματίστηκαν μόνο πολύ αργά κατά το πέρασμα των επόμενων δύο δεκαετιών. Κανένα απ’ αυτά τα κινήματα, εκ των οποίων όλα έγιναν ανεξάρτητες θρησκείες, δεν ξεκίνησε ως τέτοια. Ούτε και η Σαηεντολογία.
VΙ.VI. Το Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – Η Αναπτυξη
του Μεταφυσικου
Είναι αναγκαίο, ακόμα και με το τίμημα πιθανών επαναλήψεων σ’ αυτά που ακολουθούν, να περιγραφούν με μια περιεκτική δήλωση οι κύριες διδασκαλίες της Σαηεντολογίας και να καθοριστεί ο βαθμός στον οποίο αυτά τα αξιώματα πίστης καθιερώνουν ένα λογικά συνεπές θρησκευτικό σύστημα. Η Σαηεντολογία γεννήθηκε από ένα πιο περιορισμένο σύστημα πνευματικής θεραπείας, τη Διανοητική. Θεωρείται ότι ο όρος αυτός ήταν ένας συνδυασμός των λέξεων
Το βασικό αξίωμα της Σαηεντολογίας είναι ότι ο άνθρωπος είναι, στην πραγματικότητα, μια πνευματική οντότητα, ένας θήταν ο οποίος καταλαμβάνει μια σειρά υλικών ανθρωπίνων σωμάτων.
IV.VIΙ. Το Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – ο Θηταν
και η Αντιδραστικη Διανοια
Το βασικό αξίωμα της Σαηεντολογίας είναι ότι ο άνθρωπος είναι, στην πραγματικότητα, μια πνευματική οντότητα, ένας θήταν ο οποίος καταλαμβάνει μια σειρά υλικών ανθρωπίνων σωμάτων. Ο θήταν είναι μια ανεξάρτητη έκφραση του θήτα, το οποίο είναι αντιληπτό ως ζωή ή πηγή ζωής. Μια πιο ελεύθερη ερμηνεία είναι ότι ο θήταν είναι η ψυχή, αλλά είναι επίσης και το πραγματικό άτομο, η συνεχιζόμενη και σταθερή οντότητα η οποία υπερβαίνει το σώμα στο οποίο κατοικεί. Λέγεται ότι είναι άυλος και αθάνατος ή, τουλάχιστον, έχει τη δυνατότητα να είναι αθάνατος και να έχει ένα άπειρο δυναμικό δημιουργίας. Δεν είναι μέρος του φυσικού σύμπαντος – αλλά κατέχει τη μη εμφανή ικανότητα να ελέγχει αυτό το σύμπαν, το οποίο αποτελείται από Ύλη, Ενέργεια, Χώρο και Χρόνο (και από τα αρχικά γράμματα των αντίστοιχων αγγλικών λέξεων Matter, Energy, Space και Time βγαίνει η λέξη ΜΕΣΤ, με την οποία εννοείται το φυσικό σύμπαν το οποίο αποτελείται από τα προαναφερθέντα 4 στοιχεία). Οι θήταν θεωρείται ότι έχουν δημιουργήσει τον υλικό κόσμο, σε μεγάλο βαθμό, για δική τους ευχαρίστηση (όπως θα μπορούσε όντως να πει κάποιος για τη δημιουργία του κόσμου από τον Θεό των χριστιανών). Θεωρείται ότι, σε κάποιο μακρινό παρελθόν, οι θήταν έπεσαν θύματα της ίδιας τους της ανάμειξης με το ΜΕΣΤ, παγιδεύτηκαν σ’ αυτό και επέτρεψαν στο ίδιο τους το δημιούργημα να περιορίσει τις ικανότητές τους και να οριοθετήσει τη σφαίρα λειτουργίας τους. Έτσι, οι δραστηριότητες και τα επιτεύγματα του ανθρώπου στον παρόντα υλικό κόσμο υστερούν κατά πολύ από το δυναμικό του: ο άνθρωπος έχει επιβαρυνθεί από αναρίθμητες αναμείξεις με το ΜΕΣΤ και αυτές έχουν καταγραφεί σε ένα μέρος της διάνοιας, στην αντιδραστική διάνοια, η οποία αντιδρά παράλογα και συναισθηματικά σε οτιδήποτε προκαλεί την ανάμνηση πόνου και παρελθοντικών τραυματικών εμπειριών (τις οποίες έχει υποστεί ο ίδιος ή που έχει προκαλέσει σε άλλους). Η αντιδραστική διάνοια λειτουργεί αψηφώντας αυτή την ικανότητα ελέγχου με την οποία, αν ο άνθρωπος κατάφερνε να ανακτήσει τις πραγματικές του πνευματικές ικανότητες, θα ήταν ικανός να ελέγξει το σώμα και το περιβάλλον του. Καθώς ο άνθρωπος θεωρείται ότι είναι κατά βάση καλός και ταυτόχρονα επιθυμεί και μπορεί να επιβιώσει, το γεγονός ότι κατά το παρελθόν εγκατέλειψε τις ικανότητές του τον έχει καταστήσει είδος υπό εξαφάνιση.
VΙ.VIII. Το Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – Μετενσαρκωση και Καρμα
Οι θήταν πιστεύεται ότι έχουν καταλάβει αναρίθμητα σώματα ανά τις χιλιετίες. Έτσι, η Σαηεντολογία υιοθετεί μια θεωρία η οποία, αν και διαφέρει στις λεπτομέρειες, μοιράζεται σημαντικά αξιώματα με τη θεωρία της μετενσάρκωσης, όπως αυτή διατυπώνεται στον Ινδουισμό και τον Βουδισμό. Η έμφαση της Σαηεντολογίας στη σπουδαιότητα των συνεπειών των παρελθοντικών πράξεων στο παρόν (ή το μέλλον) μοιάζει με την έννοια του κάρμα. Δυσμενείς συνέπειες πηγάζουν από «όβερτ πράξεις» (επιζήμιες πράξεις) οι οποίες συνιστούν μια όψη της ανάμειξης με το υλικό σύμπαν. Το ιδανικό για τον θήταν είναι να διατηρεί μια ορθολογική στάση και να είναι «σε θέση αιτίας» επί των φαινομένων· δηλαδή, να καθορίζει την αιτία των γεγονότων στο άμεσο περιβάλλον. Αυτή η ιδέα έχει καθαρές αναλογίες με την Ανατολική αντίληψη περί δημιουργίας καλού κάρμα για το μέλλον από ωφέλιμες πράξεις, αν και οι Σαηεντολόγοι δε χρησιμοποιούν αυτούς τους όρους ή τις αρχές. Τα γεγονότα των παρελθοντικών ζωών επηρεάζουν το παρόν, αλλά, με τις τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί στη Σαηεντολογία, αυτά τα γεγονότα μπορεί κάποιος να τα ανακαλέσει στη μνήμη του, να τα αντιμετωπίσει και οι συγκεκριμένες πηγές των προβλημάτων του παρόντος μπορούν να εντοπιστούν σ’ αυτά τα γεγονότα. Αυτή είναι η δυνατότητα που παρέχει τη βάση για την πνευματική θεραπεία· με άλλα λόγια, δίνει την ευκαιρία να αλλάξει κάποιος τις «καρμικές» συνέπειες των παρελθοντικών πράξεων.
VΙ.IΧ. Το Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – Τα Οκτω Δυναμικα
Η ύπαρξη, σύμφωνα με τη Σαηεντολογία, μπορεί να γίνει αντιληπτή σε οκτώ διαφορετικές υποδιαιρέσεις, με μια σειρά ευρύτητας, η καθεμία εκ των οποίων ορίζεται ως ένα δυναμικό (η ώθηση προς την επιβίωση). Μια περιληπτική περιγραφή αυτών είναι η εξής: 1ο, το δυναμικό του εαυτού, η παρόρμηση του εαυτού να επιβιώνει, 2ο, το δυναμικό του σεξ, το οποίο περιλαμβάνει τόσο τη σεξουαλική πράξη όσο και τη μονάδα της οικογένειας και τη διατήρηση της οικογένειας, 3ο, η θέληση για ύπαρξη εντός μιας ομάδας ή συνδέσμου, όπως το σχολείο, η πόλη, ή το έθνος, 4ο, η δυναμική θέληση της ανθρωπότητας για να συνεχίσει την ύπαρξή της, 5ο, η ύπαρξη και θέληση για επιβίωση ολόκληρου του βασιλείου των ζώων, που περιλαμβάνει όλους τους ζωντανούς οργανισμούς, 6ο, η παρόρμηση προς την ύπαρξη όλου του υλικού σύμπαντος ως ύλη, ενέργεια, χρόνος και χώρος, 7ο, η παρόρμηση προς την ύπαρξη ως πνεύματα ή για τα πνεύματα, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα πνευματικά φαινόμενα, με ή χωρίς ταυτότητα και, τέλος, το 8ο δυναμικό: η παρόρμηση για την ύπαρξη ως άπειρο. Αυτό το δυναμικό αναγνωρίζεται ως το Υπέρτατο Ον, το οποίο μπορεί επίσης να ονομαστεί ως το «δυναμικό του Θεού». Η Σαηεντολογία ενδιαφέρεται για την επιβίωση, και η επιβίωση καθενός απ’ αυτά τα δυναμικά φαίνεται ως μέρος του στόχου της πρακτικής της Σαηεντολογίας. Έτσι, αν και μεγάλο μέρος της αρχικής πρακτικής της Σαηεντολογίας ασχολείται πιο εστιασμένα σε περισσότερο προσωπικά πνευματικά οφέλη για εκείνους (πρηκλήαρ) που αναζητούν τη βοήθεια της Σαηεντολογίας, εν τέλει ο Σαηεντολόγος πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η παρούσα ζωή του δεν είναι παρά ένα κομμάτι της αδιάλειπτής του ύπαρξης ως θήταν και ότι η ζωή του ατόμου συνδέεται με καθένα απ’ αυτά τα ανοδικά επίπεδα που περιγράφονται στα οκτώ δυναμικά και, επομένως, και με την ύπαρξη και επιβίωση του Υπέρτατου Όντος ή του απείρου.
VI.X. Το Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – Θεραπεια και Επικοινωνια
Όπως και σε άλλες θρησκείες, το κύριο και αρχικό ενδιαφέρον πολλών απ’ αυτούς που προσελκύονται στη Σαηεντολογία είναι η σωτηρία από την άμεση δυστυχία και αγωνία· αυτό είναι το θέλγητρο του θεραπευτικού στοιχείου το οποίο εντοπίζεται σε πολλές θρησκείες –και καταφανώς στον πρώιμο Χριστιανισμό– παράλληλα με τις πιο μυστικιστικές, μεταφυσικές και πνευματικές διδασκαλίες στις οποίες θα εντρυφήσουν οι πιστοί καθώς μεγαλώνει η πίστη τους. Οι περισσότεροι Σαηεντολόγοι πρώτα έμαθαν για την πιθανότητα βελτίωσης της καθημερινής τους εμπειρίας και για την ανάπτυξη της νοημοσύνης τους (καθώς αποκτούν περισσότερο έλεγχο της αντιδραστικής διάνοιας). Η πιθανότητα επίτευξης τέτοιων αποτελεσμάτων, μέσω της διαδικασίας του ώντιτινγκ
(η εφαρμογή των διαδικασιών της Σαηεντολογίας από κάποιον ο οποίος έχει εκπαιδευτεί πάνω σε
αυτές), παρουσιάζεται στο σχήμα που είναι γνωστό ως
VΙ.ΧΙ. Το Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – Το Ωντιτινγκ
ως Παραγοντασ Θεραπειασ
Η Τονική Κλίμακα (κλίμακα η οποία παριστάνει διάφορα συναισθηματικά επίπεδα και η οποία δείχνει, βάσει αυτών των συναισθηματικών επιπέδων, την ανθρώπινη συμπεριφορά) είναι η πρώτη αναπαράσταση για το άτομο, όπου φαίνεται η πιθανότητα να ωφεληθεί από τη Σαηεντολογία· παρουσιάζει μια άνοδο από τον χρόνιο συναισθηματικό τόνο, όπως η απάθεια, η θλίψη και ο φόβος, στον ενθουσιασμό (και, σε πιο προχωρημένα επίπεδα, στην αγαλλίαση και τη γαλήνη). Πολλοί προσελκύονται από τη Σαηεντολογία αρχικά για να βιώσουν μια ωφέλεια τέτοιου είδους. Η τεχνική για μια τέτοια διαδικασία βρίσκεται στο ώντιτινγκ, κατά το οποίο ένας εκπαιδευμένος Σαηεντολόγος, με τη χρήση προσεκτικά ελεγχόμενων ερωτήσεων, επαναφέρει στην επίγνωση του ατόμου επεισόδια από το παρελθόν του τα οποία έχουν αφήσει ένα τραυματικό αποτύπωμα (ένα «έγγραμο») στην αντιδραστική του διάνοια και που δεν αφήνουν το άτομο να συμπεριφέρεται λογικά. Η απελευθέρωση από τις επιδράσεις αυτών των εμποδίων στη λογική σκέψη είναι, επομένως, η διαδικασία με την οποία ένα άτομο ανεβαίνει στην «τονική κλίμακα», βελτιώνοντας έτσι τις ικανότητές του. Αυτή όμως είναι επιπλέον –κι εδώ βρίσκεται η πληρέστερη θρησκευτική της σπουδαιότητα– η μέθοδος διά της οποίας ο θήταν μπορεί να επιτύχει τη σωτηρία, αρχικά εξαλείφοντας τις παρεκκλίσεις από τις οποίες υποφέρει ως συνέπεια της ανάμειξης με τον υλικό κόσμο και τελικά κερδίζοντας την απόλυτη ελευθερία από τις δυσμενείς επιδράσεις του ΜΕΣΤ σύμπαντος. Οι Σαηεντολόγοι αναφέρονται σ’ αυτή την κατάσταση ως «θέση αιτίας». Έχει φανερές ομοιότητες με την κατάσταση σωτηρίας που περιγράφουν οι ανατολικές θρησκείες. Από τη στιγμή που κι αυτές θεωρούν ότι το άτομο βασανίζεται από την επιρροή παλαιών πράξεων (κάρμα), η έννοια της σωτηρίας την οποία υποστηρίζουν είναι επίσης μέσω μιας διαδικασίας (διαφώτιση) διά της οποίας μπορεί να διακοπεί η επίδραση του κάρμα, με αποτέλεσμα την απελευθέρωση του ατόμου. Ο απώτατος σκοπός του ατόμου, γνωστού ως Λειτουργικός Θήταν, είναι να υπάρχει έξω από το σώμα και να είναι σε μια κατάσταση που περιγράφεται ως «εξωτερικευμένος» από κάθε υλικό πράγμα. Μια τέτοια κατάσταση τουλάχιστον μερικοί χριστιανοί θα την αναγνώριζαν ως την κατάσταση της λυτρωμένης ψυχής.
VΙ.ΧΙΙ. Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – Λογικα Μεσα για τη Σωτηρια
Η θρησκευτική φιλοσοφία που περιγράφεται παραπάνω βρίσκεται πίσω από την πρακτική της Σαηεντολογίας. Ο ίδιος ο Λ. Ρον Χάμπαρντ τη θεωρούσε κατά κάποιον τρόπο παρόμοια με τη φιλοσοφία των ανατολικών θρησκειών. Ειδικότερα, έχει μιλήσει σχετικά με τις Βέδες, τους ύμνους της δημιουργίας που αποτελούν τμήμα της ινδουιστικής παράδοσης, λέγοντας ότι περιέχουν μια αρχή αρκετά παρόμοια με τον «Κύκλο Δράσης» της Σαηεντολογίας. Ο Κύκλος Δράσης είναι η εμφανής ακολουθία της ζωής που περνά από τη γέννηση, μέσω της ανάπτυξης, στην παρακμή και τον θάνατο, αλλά μέσω της γνώσης την οποία κάνει διαθέσιμη η Σαηεντολογία, οι οδυνηρές επιδράσεις της λειτουργίας αυτού του κύκλου μπορούν να αποφευχθούν. Ο κύκλος μπορεί να τροποποιηθεί προς το καλύτερο και να μετατραπεί, από έναν κύκλο δημιουργίας, επιβίωσης και καταστροφής, σε έναν στον οποίο όλα τα στοιχεία να μπορούν να είναι δημιουργικές πράξεις: Η Σαηεντολογία είναι αφοσιωμένη στην προώθηση και αύξηση της δημιουργικότητας και την υπερνίκηση του χάους και της αρνητικότητας. Αναγνωρίζει ένα συνεχές «μονοπάτι» ή γραμμή κληρονομιάς της σοφίας από τις Βέδες και τον Γκαουτάμα Βούδα μέχρι το μήνυμα του Χριστιανισμού και διατείνεται πως έχει κάποια συνάφεια με τις διδασκαλίες όλων των παραπάνω. Αλλά, αφού η σοφία, όπως για παράδειγμα στον Βουδισμό, ίσως να επέτρεπε σε μερικά μόνο άτομα να επιτύχουν τη σωτηρία μέσα σε μία ζωή, δεν υπήρχε κανένα σύνολο επακριβών πρακτικών που θα εξασφάλιζαν αυτό το αποτέλεσμα· ελάχιστη ήταν η προοπτική επανάληψης αυτού του επιτεύγματος. Η επίτευξη της σωτηρίας εξακολουθούσε να υπόκειται σε ανεξέλεγκτους παράγοντες. Η επίτευξη της σωτηρίας γινόταν μόνο από λίγους, σποραδικά και μεμονωμένα, αν επιτυγχανόταν. Αυτό που ισχυρίζεται ότι έκανε ο Λ. Ρον Χάμπαρντ ήταν να δημιουργήσει πρότυπα και σχεδόν να τυποποιήσει τη θρησκευτική πρακτική καθώς και να αυξήσει την προβλεψιμότητα των σωτηριολογικών αποτελεσμάτων. Μια τέτοια εφαρμογή τεχνικών μεθόδων για πνευματικούς σκοπούς δείχνει την έκταση στην οποία υιοθετεί η Σαηεντολογία σύγχρονες τεχνικές για την πραγματοποίηση σκοπών που ήταν κάποτε επιτεύξιμοι μόνο σπασμωδικά και περιστασιακά, εάν ήταν και καθόλου. Αυτή, επομένως, είναι μια προσπάθεια εισαγωγής βεβαιότητας και τάξης στις θρησκευτικές ασκήσεις και τα θρησκευτικά επιτεύγματα. Η Σαηεντολογία επιδιώκει να θέσει πειθαρχία και τάξη στη θρησκευτική αναζήτηση μέσω χρησιμοποίησης ορθολογικών διαδικασιών. Με αυτή την έννοια, έχει κάνει, κατά την εποχή της τεχνολογίας, πολλά από όσα ο Μεθοδισμός προσπάθησε να κάνει σε ένα προγενέστερο στάδιο της κοινωνικής ανάπτυξης, με το να προσπαθεί να πείσει τους ανθρώπους ότι ο στόχος της σωτηρίας θα έπρεπε να αναζητηθεί με έναν ελεγχόμενο, πειθαρχημένο και μεθοδικό τρόπο. Αν και οι μέθοδοι αυτές καθαυτές των μεθοδιστών εξακολουθούσαν να βασίζονται στη σχετικά συμβατική γλώσσα του τωρινού Χριστιανισμού, οι μέθοδοι που υποστηρίζονται από τη Σαηεντολογία φέρουν το ισχυρό αποτύπωμα μιας κοινωνίας πολύ πιο αφοσιωμένης σε ορθολογικές και τεχνολογικές διαδικασίες. Τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί η Σαηεντολογία έχουν παρομοιαστεί με την ουπάγια («σωστή μέθοδο») του εβδόμου σταδίου του Δρόμου του Μποντισάτβα για τη λύτρωση στον Μαχαγιάνα Βουδισμό. Σύμφωνα μ’ αυτή την εκδοχή του Βουδισμού, στο έβδομο στάδιο, ο πιστός γίνεται ένας υπερβατικός Μποντισάτβα ο οποίος (όπως ο Λειτουργικός Θήταν στη Σαηεντολογία) δεν είναι πια δεσμευμένος σε ένα υλικό σώμα.
VΙ.ΧΙΙΙ. Το Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – Το Ωντιτινγκ ωσ
Ποιμαντορικη Συμβουλευση
Τα μέσα που χρησιμοποιεί η Σαηεντολογία συνιστούν μια μορφή ποιμαντορικής συμβούλευσης, πιο οργανωμένη σε τεχνικές του ώντιτινγκ (από το λατινικό audire, που σημαίνει ακούω με προσοχή). Οι συγκεκριμένες τεχνικές και η συσκευή του ώντιτινγκ είναι οργανωμένες σε μια τεχνολογία η οποία συνιστά το κεντρικό μέρος της θρησκευτικής πρακτικής της Σαηεντολογίας. Αυτό το σχήμα πρακτικής είναι αναγκαίο για όλους, ώστε να έχουν την εμπειρία των σωτήριων ωφελημάτων της πίστης, και η προσπάθεια του Λ. Ρον Χάμπαρντ ήταν να απλοποιήσει τη διαδικασία της πνευματικής διαφώτισης σε ένα σύνολο από οργανωμένες διαδικασίες οι οποίες φτάνουν μεθοδικά σε βαθύτερα επίπεδα συνείδησης. Αυτή η μέθοδος, όπως αυτή της διαβεβαίωσης στη Χριστιανική Επιστήμη, θεωρείται ότι εξαλείφει την αίσθηση της αμαρτίας και τις επιδράσεις των παλαιοτέρων δυστυχιών και σφαλμάτων.
VΙ.ΧΙV. Το Δογμα τησ Σαηεντολογιασ – Σταδια τησ Σωτηριασ
Τα δύο βασικά στάδια σ’ αυτή τη θεραπευτική και σωτηριολογική διαδικασία είναι οι καταστάσεις που περιγράφονται αντίστοιχα ως Κλήαρ (μια κατάσταση στην οποία ένα άτομο, μέσω του ώντιτινγκ, έχει απελευθερωθεί από όλες τις στιγμές πόνου και αναισθησίας του παρελθόντος) και ως Λειτουργικός Θήταν (κατάσταση ανώτερη από την κατάσταση του Κλήαρ, στην οποία ένα ον είναι εν γνώσει του και με δική του βούληση αιτία πάνω στη ζωή, στη σκέψη, στην ύλη, στην ενέργεια, στον χώρο και στον χρόνο). Ο πρηκλήαρ (άτομο που δεν είναι Κλήαρ ακόμα) που έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τη Σαηεντολογία βασανίζεται από τα διανοητικά εμπόδια παλαιοτέρων οδυνηρών και συναισθηματικών εμπειριών. Το ώντιτινγκ επιδιώκει να φέρει αυτά τα θέματα σε συνειδητό επίπεδο, να φέρει το άτομο σε επικοινωνία με το παρελθόν του, να αντιμετωπίσει αυτά τα γεγονότα που έχουν προκαλέσει συναισθηματική φόρτιση και, συνεπώς, να φέρει το άτομο σε ένα σημείο στο οποίο αυτό να υπερβεί αυτή τη φόρτιση και να μπορέσει να επιθεωρήσει αυτές τις μέχρι τώρα ξεχασμένες ενοχλήσεις με πλήρη ηρεμία και ορθολογική επίγνωση. Με αυτόν τον τρόπο, οι οδυνηρές επιδράσεις αυτών των περιστατικών εξαλείφονται. Τα πνευματικά εμπόδια, αισθήματα ενοχής και ανεπάρκειας, η εμμονή με παρελθοντικά τραύματα ή περιστάσεις συναισθηματικών διαταραχών ξεπερνιούνται. Το άτομο έρχεται στον «παρόντα χρόνο», δηλαδή, απελευθερώνεται από τις επιβαρυντικές επιδράσεις γεγονότων που έχουν συμβεί στην «τροχιά του χρόνου», προγενέστερα σ’ αυτή τη ζωή του θήταν ή στις προηγούμενές του ζωές. Με τη βελτίωση της επικοινωνίας, το ώντιτινγκ φέρει τον θήταν σε μια κατάσταση όπου τα παλαιότερα εμπόδια εξαφανίζονται. Το άτομο αυτό ορίζεται ως Κλήαρ, ένα ον που δεν έχει πια τη δική του αντιδραστική διάνοια και έχει αυτοβουλία, τουλάχιστον όσον αφορά τη δική του την ύπαρξη. Ο Λειτουργικός Θήταν βρίσκεται σε ένα υψηλότερο επίπεδο της ίδιας διαδικασίας, δεδομένου ότι έχει επιπλέον αποκτήσει τον έλεγχο του περιβάλλοντός του. Δεν εξαρτάται πλέον από το σώμα το οποίο, προσωρινά, καταλαμβάνει· στην πραγματικότητα, λέγεται ότι δε βρίσκεται πλέον μέσα σε ένα σώμα. Μ’ άλλα λόγια, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ο Λειτουργικός Θήταν είναι ένα ον που έχει πραγματοποιήσει το πλήρες πνευματικό του δυναμικό και που έχει επιτύχει τη σωτηρία. Το παρόν έργο, Τι είναι η Σαηεντολογία;
Για τους Σαηεντολόγους η ποιμαντορική συμβουλευτική είναι μια συστηματική και ελεγχόμενη προσπάθεια για προώθηση της αυτο-διαφώτισης και της πνευματικής γνώσης.
VΙ.XV. Θρησκευτικοι Ρολοι στη Σαηεντολογια – Ο Ωντιτορ
Τα θρησκευτικά λειτουργήματα στη Σαηεντολογία παρέχονται μέσω τεσσάρων σχετιζόμενων αντιπροσώπων, των οποίων οι ρόλοι τόσο συμπληρώνουν όσο και καλύπτουν ο ένας τον άλλο, σε κάποιο βαθμό. Αυτοί οι λειτουργοί είναι ο ώντιτορ (ένα άτομο το οποίο είναι εκπαιδευμένο και προσοντούχο, ώστε να μπορεί να εφαρμόζει το ώντιτινγκ της Διανοητικής και της Σαηεντολογίας σε άτομα, για το δικό τους όφελος), ο επόπτης του κέις («κέις» ονομάζεται το άτομο που λαμβάνει ώντιτινγκ ή βοηθείται μέσω της Σαηεντολογίας), ο επόπτης μαθήματος και ο εφημέριος. Ο ρόλος του ώντιτορ είναι θεμελιώδης: το ώντιτινγκ είναι η βασική τεχνική για την τελική απόκτηση αυτής της μορφής διαφώτισης με την οποία το άτομο λυτρώνεται. Ο ώντιτορ έχει εκπαιδευτεί ώστε να αποκτήσει δεξιότητες με τις οποίες βοηθά άλλους και τους βοηθά, ώστε να βοηθήσουν οι ίδιοι τον εαυτό τους. «Όλοι οι ώντιτορ της Σαηεντολογίας απαιτείται να γίνονται χειροτονημένοι ιερείς» (Τι είναι η Σαηεντολογία; σελ. 557) και κάθε ώντιτορ έχει λάβει εκπαιδευτικά μαθήματα τα οποία τον καθιστούν κατάλληλο για ιερέα, ακόμα κι αν αυτός δεν αναλάβει πραγματικά αυτόν τον ρόλο. Ο ώντιτορ μαθαίνει να χειρίζεται τον πρηκλήαρ που επιζητά τη βοήθειά του, όσο το δυνατόν πιο ουδέτερα και αντικειμενικά. Αντίθετα με τον εξομολογητή στη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ο ώντιτορ δεν ενεργεί βάσει των δικών του πνευματικών αντιλήψεων και βάσει της δικής του προσωπικής εκτίμησης για τις ανάγκες του πρηκλήαρ·
VΙ.XVΙ. Θρησκευτικοι Ρολοι στη Σαηεντολογια – Ο Εποπτησ του Κεϊσ
Την ευθύνη για τη σωστή εφαρμογή των διαδικασιών του ώντιτινγκ την έχει ο επόπτης του κέις (της περίπτωσης του κάθε πρηκλήαρ). Μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες του επόπτη του κέις είναι η προσεκτική ανασκόπηση των σημειώσεων που έχει κάνει ο ώντιτορ κατά τη συγκεκριμένη συνεδρία του ώντιτινγκ. Αυτές οι σημειώσεις είναι εντελώς τεχνικές, ακατανόητες για καθέναν που δεν είναι εκπαιδευμένος ώντιτορ και αποτελούνται από σημειώσεις που αφορούν τις διαδικασίες του ώντιτινγκ που εφαρμόστηκαν, τις αντιδράσεις που κατέγραψε το Ηλεκτρόμετρο και πώς τα πήγαινε ο πρηκλήαρ. Οι σημειώσεις πρέπει να είναι επαρκώς ολοκληρωμένες για να δείχνουν ότι η πνευματική πρόοδος του πρηκλήαρ είναι σε συμφωνία με την σωτηριολογία της Σαηεντολογίας. Ο επόπτης του κέις είναι ικανός να καταλάβει αυτές τις τεχνικές σημειώσεις, μια και ο ίδιος είναι ένας άριστα εκπαιδευμένος ώντιτορ, που έχει περάσει από επιπρόσθετη ειδική εκπαίδευση ως επόπτης του κέις. Ελέγχει ότι στο ώντιτινγκ έχουν τηρηθεί τα προδιαγεγραμμένα κριτήρια, οι τεχνικές έχουν εφαρμοστεί σωστά και ότι ο πρηκλήαρ προοδεύει κατάλληλα. Εάν έχει συμβεί οποιοδήποτε σφάλμα κατά το ώντιτινγκ, ο επόπτης του κέις το εντοπίζει και το διορθώνει. Μπορεί να απαιτήσει από έναν ώντιτορ που έσφαλε να μελετήσει ξανά τα υλικά στα οποία έσφαλε και να εξασκηθεί στη σωστή διαδικασία για να διασφαλίσει ότι τα λάθη δε θα επαναληφθούν. Μετά από κάθε συνεδρία καθορίζει το επόμενο στάδιο του ώντιτινγκ. Αφού οι άνθρωποι διαφέρουν, κάθε κέις (περίπτωση) ανασκοπείται μεμονωμένα για τον καθορισμό των κατάλληλων πρόσες (διαδικασιών) που πρέπει να χρησιμοποιηθούν και για να διασφαλιστεί ότι ο πρηκλήαρ πραγματοποιεί την ανάλογη πνευματική πρόοδο. Έτσι, ο ρόλος του επόπτη του κέις είναι να διασφαλίζει ότι το ώντιτινγκ της Σαηεντολογίας διεξάγεται σωστά και ελεγχόμενα.
VΙ.XVΙΙ. Θρησκευτικοι Ρολοι στη Σαηεντολογια –
Ο Εποπτησ Μαθηματοσ
Ο επόπτης μαθήματος είναι ακόμα πιο θεμελιώδης στην πρακτική της Σαηεντολογίας απ’ όσο ο ώντιτορ. Ο επόπτης μαθήματος είναι αυτός που εκπαιδεύει τους ώντιτορ με τα ακριβή πρότυπα που έθεσε ο Λ. Ρον Χάμπαρντ. Ο επόπτης μαθήματος είναι ένας ειδικός στις τεχνικές μελέτης τις οποίες ανέπτυξε ο Λ. Ρον Χάμπαρντ. Είναι εκπαιδευμένος ώστε να αναγνωρίζει όλα τα εμπόδια κατανόησης και να επιλύει κάθε δυσκολία που μπορεί να συναντήσει ο μαθητής στη βιβλιογραφία της Σαηεντολογίας. Ο επόπτης μαθήματος διασφαλίζει ότι ο μαθητής της Σαηεντολογίας καταλαβαίνει τη θεωρία της Σαηεντολογίας και γίνεται άψογος στην εφαρμογή της μέσω της εξάσκησης σε γυμνάσματα και ασκήσεις. Αντίθετα από άλλους επόπτες σχολικής αίθουσας, ο επόπτης μαθήματος δεν παραδίδει διαλέξεις και σε καμία περίπτωση δεν προσφέρει τη δική του ερμηνεία επί του θέματος. Αυτό το σημείο είναι σημαντικό, επειδή οι Σαηεντολόγοι πιστεύουν ότι τα αποτελέσματα που προκύπτουν από τη Σαηεντολογία έρχονται μόνο εάν ακολουθηθούν πιστά τα γραπτά της Σαηεντολογίας όπως τα συνέταξε ο Λ. Ρον Χάμπαρντ. Οι προφορικές εξηγήσεις από τον δάσκαλο στον μαθητή αναπόφευκτα θα προκαλούσαν, ανεξάρτητα από το πόσο ακούσια θα γινόταν αυτό, αλλοίωση του αυθεντικού υλικού. Έτσι, ο επόπτης μαθήματος είναι απαραιτήτως ένας ειδικός στην αναγνώριση της κατάστασης όταν ένας μαθητής αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα και στο να τον καθοδηγεί προς την κατεύθυνση όπου, με δική του προσπάθεια, θα μπορέσει να βρει τη λύση.
VΙ.XVΙΙΙ. Θρησκευτικοι Ρολοι στη Σαηεντολογια – Ο Εφημεριοσ
Οι εκκλησίες και οι μίσιον (ιεραποστολές) της Σαηεντολογίας έχουν από έναν ιερέα. Αυτός είναι ένας εκπαιδευμένος ώντιτορ και το μάθημα για εφημέριους αποτελεί σημαντικό τμήμα της εκπαίδευσής του. Αυτό το μάθημα παρουσιάζει τη Σαηεντολογία ως θρησκεία, ως έναν φορέα μέσω του οποίου οι άνθρωποι μπορούν να φτάσουν στη σωτηρία. Συμπεριλαμβάνει μια εισαγωγή στις διδασκαλίες των μεγάλων θρησκειών του κόσμου· εκπαίδευση στη διεξαγωγή τελετών και τελετουργιών, μελέτη του Πιστεύω και των κωδίκων της Σαηεντολογίας και διδασκαλία όσον αφορά την τεχνολογία του ώντιτινγκ και τη δεοντολογία. Ίσως ο κύριος ρόλος του ιερέα να είναι αυτός της ποιμαντορικής συμβουλευτικής, όχι με τη γενική έννοια με την οποία παρέχεται τέτοιου είδους συμβουλευτική κατά τη διάρκεια του ώντιτινγκ, αλλά περισσότερο με την πιο αφηρημένη έννοια, με προσεκτική ακρόαση των προβλημάτων και των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι Σαηεντολόγοι στην προσπάθειά τους να γίνουν άψογοι στις διδασκαλίες και τις τεχνικές της πίστης. Οι ιερείς επιζητούν την ομαλοποίηση των λειτουργιών του οργανισμού και, αν ζητηθεί η βοήθειά τους, προσπαθούν να ξεδιαλύνουν ηθικά ή ακόμα και οικογενειακά θέματα, σύμφωνα με τις αρχές της Σαηεντολογίας. Κατά τη λειτουργία τους, στα πλαίσια ενός συγκεκριμένου οργανισμού της Σαηεντολογίας, ενεργούν σε μεγάλο βαθμό όπως ο ιερέας επισκόπου στην καθιερωμένη εκκλησία. Ο εφημέριος υπηρετεί ως ιερουργός στις τελετουργίες που πραγματοποιεί η Εκκλησία (τελετές ονοματοδοσίας, γάμοι και τελετές κηδειών). Στις εβδομαδιαίες λειτουργίες (που γίνονται, για γενική διευκόλυνση, τις Κυριακές), ο εφημέριος διευθετεί τη λειτουργία, η οποία βρίσκεται στη δική του διακριτική ευχέρεια. Κατά τη διάρκεια της λειτουργίας εκπληρώνει επίσης έναν ρόλο κηρύγματος, αρκετά όμοιο μ’ αυτόν ενός ιερέα των αντικονφορμιστών, και εδώ ο ρόλος του μοιάζει με αυτόν ενός εξηγητή (σε αντίθεση μ’ αυτόν ενός ρήτορα). Η ομιλία του συνδέεται πάντοτε στενά με τις διδασκαλίες και την εφαρμογή των αρχών της πίστης.
VΙ.XIX. Τεχνικα Μεσα για Πνευματικουσ Στοχουσ – Μια Θρησκεια,
Οχι μια Επιστημη
Για να κατανοήσουμε τη λειτουργία της Σαηεντολογίας και τους επαγγελματίες που την εφαρμόζουν, είναι αναγκαίο να αναγνωρίσουμε ότι η Σαηεντολογία συνδέει τα τεχνικά μέσα με τους πνευματικούς στόχους. Η έμφασή της στην τεχνική, η χρήση τεχνικής γλώσσας και η επιμονή της στη συστηματική διαδικασία και τη λεπτομερή τάξη, δε θα πρέπει να κρύβει την πνευματική και σωτηριολογική φύση των θεμελιωδών σκοπών της. Η Σαηεντολογία είναι μια θρησκεία που αναδύθηκε σε μια περίοδο στην οποία κυριαρχούσε η επιστήμη: οι μέθοδοί της εμπεριέχουν την επιρροή του αιώνα στον οποίο αυτή δημιουργήθηκε. Μία από τις θεμελιώδεις της δεσμεύσεις είναι ότι ο άνθρωπος πρέπει να σκέφτεται ορθολογικά και να ελέγχει τα ίδια του τα πανίσχυρα αλλά ενοχλητικά συναισθήματα. Μόνο έτσι θα αποκτήσει ο άνθρωπος την πλήρη ελεύθερή του βούληση και την αυτοβουλία του, τα οποία οι Σαηεντολόγοι πιστεύουν ότι είναι τόσο δικαιώματα όσο και ανάγκη του ανθρώπου. Για την επίτευξη της σωτηρίας, το άτομο πρέπει να κάνει μια σταθερή και διαρκή εφαρμογή μεθόδων που έχουν ξεκάθαρα διατυπωθεί. Όπως και η Χριστιανική Επιστήμη, η Σαηεντολογία επιδιώκει να ασχολείται με δεδομένα για τα οποία υπάρχει βεβαιότητα. Οι απώτατοι στόχοι της Σαηεντολογίας φαίνεται να υπερβαίνουν την εμπειρική απόδειξη και οι δοξασίες των πιστών της είναι υπερβατικές, μεταφυσικές και πνευματικές, αν και η θρησκεία δίνει έμφαση στην προσωπική εμπειρία ως τον δρόμο για την προσωπική βεβαιότητα ή σιγουριά. Το επιστημονικό ύφος της Σαηεντολογίας δε μειώνει τη θρησκευτική της υπόσταση και τις ανησυχίες της.
