ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
ΦΟΡΕΙΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ, ΑΡΘΡΑ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Η Οικουμενική Διακήρυξη αντιπροσωπεύει ένα ορόσημο στην ιστορία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Οικουμενική Διακήρυξη, η οποία συντάχθηκε από εκπροσώπους χωρών από όλες τις περιοχές του κόσμου, ανακοινώθηκε δημοσίως από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στο Παρίσι στις 10 Δεκεμβρίου 1948 [Απόφαση Γενικής Συνέλευσης 217 Α (III)]. [44]

ΑΡΘΡΟ 18, ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ

Το άρθρο 18 της Οικουμενικής ∆ιακήρυξης Ανθρωπίνων ∆ικαιωμάτων λέει ότι:

Κάθε άτοµο, έχει το δικαίωµα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Στο δικαίωµα αυτό περιλαµβάνεται η ελευθερία για την αλλαγή θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η ελευθερία να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, µόνος ή µαζί µε άλλους, δηµόσια ή ιδιωτικά, µε τη διδασκαλία, την άσκηση, τη λατρεία και µε την τέλεση θρησκευτικών τελετών.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ICCPR)

Το ICCPR είναι μια πολυμερής συνθήκη, η οποία υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 16 Δεκεμβρίου 1966 και έχει τεθεί σε ισχύ από τις 23 Μαρτίου 1976. Το ICCPR δεσμεύει τα κράτη-μέλη για την προστασία των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των ατόμων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων για τη θρησκευτική ελευθερία, την ελευθερία του λόγου και του συνεταιρίζεσθαι. Από το 2013, 167 χώρες έχουν δεσμευτεί να προστατεύουν το ICCPR. [45]

ΑΡΘΡΟ 18, ICCPR

Το άρθρο 18 του ICCPR δηλώνει τα εξής:

  1. Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Στο δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία να έχει κανείς ή να υιοθετεί μια θρησκεία ή τις πεποιθήσεις της επιλογής του και την ελευθερία, είτε ατομικά είτε μαζί με άλλους και δημοσίως ή ιδιωτικά, να εκδηλώνει τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις μέσω της λατρείας, της εθιμοτυπίας, της πρακτικής και της διδασκαλίας.
  2. Κανείς δε θα υπόκειται σε εξαναγκασμό που θα έθετε σε κίνδυνο την ελευθερία τού να έχει ή να υιοθετεί μια θρησκεία ή πεποιθήσεις της επιλογής του.
  3. Η ελευθερία κάποιου να εκδηλώνει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς σαν κι αυτούς που προβλέπονται από τη νομοθεσία και είναι απαραίτητοι για την προστασία της δημόσιας ασφάλειας, της τάξης, της υγείας ή των ηθών ή των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων.
  4. Τα Συμβαλλόμενα Κράτη στην παρούσα Συνθήκη αναλαμβάνουν να σέβονται την ελευθερία των γονέων και, κατά περίπτωση, των κηδεμόνων, προκειμένου να εξασφαλίζουν τη θρησκευτική και ηθική εκπαίδευση των παιδιών τους, σύμφωνα με τις δικές τους πεποιθήσεις.

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΦΩΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ, ΤΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ICESCR)

Το ICESCR είναι ένα πολυμερές Σύμφωνο το οποίο υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 16 Δεκεμβρίου 1966 και έχει τεθεί σε ισχύ από τις 3 Ιανουαρίου 1976. Το ICESCR δεσμεύει τα κράτη-μέλη για την προστασία των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων των ατόμων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των εργαζομένων, το δικαίωμα στην υγεία, το δικαίωμα στην εκπαίδευση και το δικαίωμα για ένα αξιοπρεπές βιοτικό επίπεδο. Από το 2013, 160 χώρες έχουν δεσμευτεί για την προάσπιση του ICESCR. [46]

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Το Διεθνές Ψήφισμα περί Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων απαρτίζεται, από κοινού, από την Οικουμενική Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Διεθνές Σύμφωνο Πολιτικών Δικαιωμάτων και το Διεθνές Σύμφωνο Οικονομικών, Κοινωνικών και Πολιτιστικών Δικαιωμάτων. Το Διεθνές Ψήφισμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους. Χαιρετίστηκε ως «μία αυθεντική Μάγκνα Κάρτα που σηματοδοτεί την άφιξη της ανθρωπότητας σε μια ζωτικής σημασίας φάση: τη συνειδητή απόκτηση ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αξίας». [47]

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΛΕΙΨΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΜΙΣΑΛΛΟΔΟΞΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΣΕΩΝ ΛΟΓΩ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ Ή ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΩΝ

Η Διακήρυξη υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 25 Νοεμβρίου 1981. Η Διακήρυξη είναι ένα από τα πιο σημαντικά διεθνή έγγραφα που προστατεύουν την ελευθερία της θρησκείας. Η Διακήρυξη περιγράφει γλαφυρά την ισχυρή θέση των Ηνωμένων Εθνών ενάντια στις θρησκευτικές διακρίσεις και τη θρησκευτική μισαλλοδοξία. Περιγράφει, επίσης, λεπτομερώς τα εκτεταμένα δικαιώματα τα οποία καλύπτονται εντός του πλαισίου της θρησκευτικής ελευθερίας, μέσω της εκδήλωσης από το άτομο των θρησκευτικών του πεποιθήσεων.

Τα Άρθρα 2 και 3 της Διακήρυξης του 1981 επιβεβαιώνουν εκ νέου τους κανόνες του ICCPR εναντίον των διακρίσεων. Η Παράγραφος 1 του Άρθρου 2 ορίζει: «Κανείς δε θα πρέπει να υπόκειται σε διακρίσεις, από οποιοδήποτε κράτος, θεσμό, ομάδα ή άτομο εξαιτίας της θρησκείας ή άλλων πεποιθήσεων».

Τα Άρθρα 1 και 6 παρέχουν μια περιεκτική λίστα των δικαιωμάτων της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Αυτά περιλαμβάνουν το δικαίωμα (1) «στη λατρεία ή τις συγκεντρώσεις σε σχέση με μια θρησκεία ή πεποιθήσεις, και την εγκαθίδρυση και διατήρηση τόπων για τους σκοπούς αυτούς»· (2) «την εγκαθίδρυση και διατήρηση κατάλληλων φιλανθρωπικών ή ανθρωπιστικών ιδρυμάτων»· (3) «τη σύνταξη, απόκτηση και χρήση, σε επαρκή βαθμό, των αναγκαίων αντικειμένων και υλικών που σχετίζονται με τις τελετουργίες ή τα έθιμα μιας θρησκείας ή πεποιθήσεων»· (4) «τη συγγραφή, έκδοση και διάδοση σχετικών δημοσιεύσεων σε αυτές τις περιοχές»· (5) «τη διδασκαλία μιας θρησκείας ή πεποιθήσεων σε τόπους κατάλληλους για τους σκοπούς αυτούς»· (6) «την επιζήτηση και λήψη εθελοντικών οικονομικών και άλλων συνεισφορών από άτομα και ιδρύματα»· (7) «την τήρηση ημερών αργίας και των ημερών εορτασμού και τελετών σύμφωνα με τα διδάγματα της θρησκείας ή των πεποιθήσεων»· και (8) «την εγκαθίδρυση και διατήρηση επικοινωνίας με άτομα και κοινότητες σε θέματα θρησκείας και πεποιθήσεων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο». [48]

ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ (CRC) ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ

Το CRC είναι μια συνθήκη που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 20 Νοεμβρίου 1989 και έχει τεθεί σε ισχύ από τις 2 Σεπτεμβρίου 1990. Το CRC καθορίζει τα θρησκευτικά, αστικά, πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά, υγειονομικά και πολιτιστικά δικαιώματα των παιδιών. Το CRC ορίζει ως παιδί «κάθε ανθρώπινο ον ηλικίας κάτω των δεκαοκτώ ετών, εκτός κι αν η ηλικία ενηλικίωσης αποκτάται νωρίτερα βάσει της εγχώριας νομοθεσίας ενός κράτους. [49]

ΑΡΘΡΟ 14, CRC

Το Άρθρο 14 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού ορίζει:

  1. Τα συμβαλλόμενα κράτη θα σέβονται το δικαίωμα του παιδιού για ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας.
  2. Τα συμβαλλόμενα κράτη θα σέβονται τα δικαιώματα και τα καθήκοντα των γονιών και, κατά περίπτωση, των νόμιμων κηδεμόνων, με σκοπό να προσφέρουν καθοδήγηση στο παιδί όσον αφορά την άσκηση του δικαιώματός του κατά τρόπο σύμφωνο με τις αναπτυσσόμενες δυνατότητες του παιδιού.
  3. Η ελευθερία κάποιου να εκδηλώνει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς σαν κι αυτούς που προβλέπονται από τη νομοθεσία και είναι απαραίτητοι για την προστασία της δημόσιας ασφάλειας, της τάξης, της υγείας ή των ηθών, ή των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων. [50]

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΡΘΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών («Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων») είναι ένας φορέας που αποτελείται από δεκαοκτώ ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την παρακολούθηση της συμμόρφωσης των κρατών με το Διεθνές Σύμφωνο για τα Αστικά και Πολιτικά Δικαιώματα, περιλαμβανομένου του δικαιώματος της ελευθερίας της θρησκείας το οποίο προστατεύεται από το Άρθρο 18 του ICCPR. Απαιτείται από τα συμβαλλόμενα κράτη να ενημερώνουν σε τακτική βάση την Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με αναφορές που θα δείχνουν τη συμμόρφωσή τους με την προστασία των δικαιωμάτων που διατυπώνονται στο ICCPR.

Ως μέρος των καθηκόντων της, η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εκδίδει σαφείς ερμηνείες των δικαιωμάτων που διατυπώνονται στο ICCPR έτσι ώστε να καθοδηγεί τα κράτη στην τήρηση της υποχρέωσής τους για την προστασία αυτών των δικαιωμάτων. Αυτές οι σαφείς ερμηνείες των δικαιωμάτων είναι γνωστές ως Γενικά Σχόλια. Το Γενικό Σχόλιο σχετικά με το δικαίωμα στην Ελευθερία της Θρησκείας, το οποίο εκδόθηκε το 1993, αναφέρεται ως Γενικό Σχόλιο 22. Το Γενικό Σχόλιο 22 αποτελείται από έντεκα περιεκτικές παραγράφους που εκφράζουν την ευρεία και βαθιά έννοια του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας. Η Παράγραφος 2 του Γενικού Σχολίου 22 λέει:

Το άρθρο 18 προστατεύει θεϊστικές, μη θεϊστικές και αθεϊστικές πεποιθήσεις, καθώς επίσης και το δικαίωμα κάποιου να μη δηλώνει καμία θρησκεία ή πεποίθηση. Οι όροι «πεποίθηση» και «θρησκεία» πρέπει να ερμηνεύονται ευρέως. Το άρθρο 18 δεν περιορίζεται, ως προς την εφαρμογή του, στις παραδοσιακές θρησκείες ή σε θρησκείες και πεποιθήσεις με θεσμικά χαρακτηριστικά ή πρακτικές ανάλογες μ’ εκείνες των παραδοσιακών θρησκειών. Συνεπώς, η Επιτροπή βλέπει με ανησυχία την οποιαδήποτε τάση για διακρίσεις εναντίον της οποιασδήποτε θρησκείας ή πεποιθήσεων, για οποιονδήποτε λόγο, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι είναι νεοϊδρυθείσες ή ότι αντιπροσωπεύουν θρησκευτικές μειονότητες οι οποίες μπορεί να αντιμετωπίζονται εχθρικά από μια κυρίαρχη θρησκευτική κοινότητα. [51]

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΗΝΩΜΕΝΩΝ ΕΘΝΩΝ

Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι ένα διακυβερνητικό σώμα μέσα στο σύστημα των Ηνωμένων Εθνών επιφορτισμένο με την προώθηση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε όλο τον κόσμο, για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των παραβιάσεων του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας, σε συγκεκριμένα κράτη, και να κάνει συστάσεις και να λαμβάνει αποφάσεις για την υπεράσπιση και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι συναντήσεις του λαμβάνουν χώρα στο Γραφείο του ΟΗΕ στη Γενεύη. Το Συμβούλιο απαρτίζεται από σαράντα επτά κράτη-μέλη των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία εκλέγονται από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

Ο ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ ΟΗΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ Ή ΤΩΝ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΩΝ

Ο Ειδικός Εισηγητής για την Ελευθερία της Θρησκείας ή των Πεποιθήσεων είναι ένας ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας, διορισμένος από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ προκειμένου να εντοπίζει υφιστάμενα και αναδυόμενα εμπόδια ως προς την απόλαυση του δικαιώματος στην ελευθερία της θρησκείας ή των πεποιθήσεων και να υποβάλλει συστάσεις για τρόπους και μέσα για την υπερπήδηση τέτοιων εμποδίων.

Ο εισηγητής δημοσιεύει ετήσια έκθεση σχετικά με τη θρησκευτική ελευθερία και δημοσιεύει επίσης αναφορές σε χώρες που ο Εισηγητής επισκέφθηκε επίσημα. Σύμφωνα με την αναφορά E/CN.4/2005/61, ο Ειδικός Εισηγητής αναλαμβάνει να κάνει επισκέψεις σε χώρες, προκειμένου να αποκτήσει μια εις βάθος κατανόηση των συγκεκριμένων πλαισίων και πρακτικών και να παράσχει εποικοδομητική κριτική στην εν λόγω χώρα και να υποβάλλει αναφορά προς το Συμβούλιο ή προς τη Γενική Συνέλευση. [52]

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ECHR)

H ECHR είναι μια διεθνής συνθήκη που υπεγράφη και επικυρώθηκε από τα σαράντα επτά κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης με σκοπό την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας, το οποίο προστατεύεται από το Άρθρο 9, και του δικαιώματος της ελευθερίας από θρησκευτικές διακρίσεις, το οποίο προστατεύεται από το Άρθρο 14. Η Συνθήκη συντάχθηκε το 1950 και τέθηκε σε ισχύ στις 3 Σεπτεμβρίου 1953. Η Συνθήκη εγκαθίδρυσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

ΑΡΘΡΟ 9, ECHR

Το άρθρο 9 της ECHR περιέχει τη βασική και ουσιαστική πρόβλεψη της Συνθήκης σχετικά με την ελευθερία της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, και συμβαδίζει στενά με τη γλώσσα της πρότασης περί θρησκευτικής ελευθερίας της Οικουμενικής Διακήρυξης και συντάχθηκε αμέσως μετά την Οικουμενική Διακήρυξη. Επίσης, συμβαδίζει στενά με τη γλώσσα του Άρθρου 18 του ICCPR περί θρησκευτικής ελευθερίας:

  1. Κάθε άτομο έχει το δικαίωμα της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Στο δικαίωμα αυτό περιλαμβάνεται η ελευθερία για την αλλαγή θρησκείας ή πεποιθήσεων, όπως και η ελευθερία να εκδηλώνει κανείς τη θρησκεία του ή τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, µόνος ή µαζί µε άλλους, δηµόσια ή ιδιωτικά, µε τη διδασκαλία, την άσκηση, τη λατρεία και µε την τέλεση θρησκευτικών τελετών.
  2. Η ελευθερία κάποιου να εκδηλώνει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του μπορεί να υπόκειται σε περιορισμούς σαν κι αυτούς που προβλέπονται από τη νομοθεσία και είναι απαραίτητοι σε μια δημοκρατική κοινωνία για το συμφέρον της δημόσιας ασφάλειας, για την προστασία της δημόσιας τάξης, της υγείας ή των ηθών, ή για την προστασία των δικαιωμάτων και ελευθεριών των άλλων. [53]

ΑΡΘΡΟ 14, ΕCHR

Το άρθρο 14 της ECHR δηλώνει:

Η απόλαυση των δικαιωμάτων και των ελευθεριών που ορίζονται σ’ αυτή τη Συνθήκη θα διασφαλίζονται, χωρίς διακρίσεις, με την οποιαδήποτε δικαιολογία, όπως το φύλο, η φυλή, το χρώμα, η γλώσσα, η θρησκεία, οι πολιτικές ή άλλες απόψεις, η εθνική ή κοινωνική προέλευση, η σύνδεση με μια εθνική μειονότητα, η περιουσία, η γέννηση ή άλλο στάτους. [54]

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ 1, ΑΡΘΡΟ 2, ECHR

Το πρωτόκολλο 1, Άρθρο 2, της ECHR δηλώνει:

Δικαίωμα στην Εκπαίδευση

Κανένα άτομο δεν πρέπει να στερείται το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Κατά την άσκηση των οποιωνδήποτε λειτουργιών τις οποίες αναλαμβάνει σε σχέση με την εκπαίδευση και τη διδασκαλία, το κράτος θα σέβεται το δικαίωμα των γονέων να εξασφαλίζουν μια τέτοια εκπαίδευση και διδασκαλία σε συμμόρφωση με τις δικές τους θρησκευτικές και φιλοσοφικές πεποιθήσεις.

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι ένα διεθνές Δικαστήριο που ιδρύθηκε το 1959 και έχει δικαιοδοσία για υποθέσεις των σαράντα επτά χωρών που σήμερα απαρτίζουν το Συμβούλιο της Ευρώπης. Αποφασίζει σχετικά με αιτήσεις από άτομα ή κράτη που διατείνονται στην ύπαρξη παραβιάσεων των αστικών και πολιτικών δικαιωμάτων που περιγράφονται στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, περιλαμβανομένου του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας, το οποίο προστατεύεται από το Άρθρο 9, και του δικαιώματος της ελευθερίας από τις θρησκευτικές διακρίσεις, το οποίο προστατεύεται από το Άρθρο 14. Από το 1998, λειτουργεί ως Δικαστήριο πλήρους απασχόλησης και τα άτομα μπορούν να υποβάλλουν άμεσα αιτήσεις σ’ αυτό, όταν έχουν εξαντλήσει τα εθνικά τους μέσα. Το Δικαστήριο στεγάζεται στο Στρασβούργο, στη Γαλλία, όπου ελέγχει τον σεβασμό για τα ανθρώπινα δικαιώματα για περισσότερους από 800 εκατομμύρια Ευρωπαίους. [55]

Σε έναν αυξανόμενο αριθμό περιπτώσεων από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, τα οποία προστατεύονται από τα Άρθρα 9 και 14 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης, έχουν ερμηνευτεί κατά τρόπο που επιτάσσει ένα αυστηρό καθήκον ουδετερότητας από την πλευρά του Κράτους. Αυτές οι περιπτώσεις, επίσης, απαγορεύουν στο Κράτος να επανερμηνεύει, να παρερμηνεύει, να αξιολογεί ή να εξετάζει θρησκευτικές πεποιθήσεις ή την έκφραση αυτών των πεποιθήσεων. [56]

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ Ή ΤΩΝ ΠΕΠΟΙΘΗΣΕΩΝ

Στις 24 Ιουνίου 2013, το Υπουργικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ενέκρινε νέες Κατευθυντήριες γραμμές για την Προώθηση και την Προστασία της Ελευθερίας της Θρησκείας ή των Πεποιθήσεων αναφορικά με την εξωτερική δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την πολιτική περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οι κατευθυντήριες γραμμές είναι βασισμένες στις αρχές της θρησκευτικής ελευθερίας, της ισότητας, των μη διακρίσεων και της παγκοσμιότητας. Οι κατευθυντήριες γραμμές επιβεβαιώνουν εκ νέου ότι κάθε κράτος-μέλος πρέπει να διασφαλίζει ότι το νομικό του σύστημα εγγυάται την ελευθερία της θρησκείας και ότι υφίστανται «αποτελεσματικά μέτρα» για την πρόληψη των οποιωνδήποτε παραβιάσεων ή την επιβολή κυρώσεων γι’ αυτές. Οι κατευθυντήριες γραμμές ορίζουν ότι η Ε.Ε. και τα κράτη-μέλη της θα πρέπει να επικεντρώνονται στα κάτωθι μέτρα:

  • Τον αγώνα εναντίον πράξεων βίας με αιτία τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις.
  • Την προώθηση της ελευθερίας της έκφρασης.
  • Την προώθηση του σεβασμού για τη διαφορετικότητα και την ανοχή.
  • Τον αγώνα εναντίον άμεσων και έμμεσων διακρίσεων· ιδιαίτερα μέσω της εφαρμογής νομοθεσίας κατά των διακρίσεων.
  • Την υποστήριξη της ελευθερίας του ατόμου να αλλάζει ή να εγκαταλείπει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του.
  • Την υποστήριξη του δικαιώματος του ατόμου να εκδηλώνει τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του.
  • Την υποστήριξη και προστασία των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για μεμονωμένες περιπτώσεις.
  • Την υποστήριξη και την ενασχόληση με την κοινωνία, συμπεριλαμβανομένων των θρησκευτικών οργανώσεων, καθώς και κοσμικών και φιλοσοφικών οργανώσεων.

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ (ΟSCE)

Ο OSCE είναι ένας διακυβερνητικός φορέας, ο οποίος αποτελείται από πενήντα επτά κράτη από την Ευρώπη, την Κεντρική Ασία και τη Βόρεια Αμερική. Ο OSCE είναι ο μεγαλύτερος περιφερειακός οργανισμός ασφάλειας στον κόσμο. Ασχολείται με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της θρησκευτικής ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πολυάριθμες δεσμεύσεις του OSCE περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων προστατεύουν και προάγουν τη θρησκευτική ελευθερία, όπως αυτή διατυπώνεται στην Αρχή VII του Τελικού Θεσπίσματος του Ελσίνκι:

VII. Τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας ή των πεποιθήσεων.

Τα συμμετέχοντα κράτη θα σέβονται τα ανθρώπινα Δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας ή των πεποιθήσεων, για όλους, χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, γλώσσας ή θρησκείας.

Θα προάγουν και θα ενθαρρύνουν την αποτελεσματική άσκηση των αστικών, πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και άλλων δικαιωμάτων και ελευθεριών, τα οποία προέρχονται από την εγγενή αξιοπρέπεια του ανθρώπου και είναι απαραίτητα για την ελεύθερη και πλήρη ανάπτυξή του.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, τα συμμετέχοντα κράτη θα αναγνωρίζουν και θα σέβονται την ελευθερία του ατόμου να εκφράζει και να ασκεί, μόνος ή μαζί με άλλους, τη θρησκεία ή τις πεποιθήσεις του, ενεργώντας σύμφωνα με τις υπαγορεύσεις της δικής του συνείδησης.

Αυτή η θεμελιώδης δέσμευση έχει επιβεβαιωθεί επανειλημμένα. Ξεκινώντας με τη σύσκεψη της Μαδρίτης το 1983, τα κράτη-μέλη ανέφεραν ότι θα «εξετάσουν ευνοϊκά αιτήσεις από τις θρησκευτικές κοινότητες των πιστών οι οποίες ασκούν ή προτίθενται να ασκήσουν την πίστη στο συνταγματικό πλαίσιο τους, να παραχωρείται το καθεστώς που παρέχεται για στις αντίστοιχες χώρες για θρησκείες, ιδρύματα και οργανισμούς».[57] Αυτή η γλώσσα ενισχύθηκε στην Τελική Πράξη της Βιέννης (1989) για να δείξει ότι τα συμμετέχοντα κράτη όχι μόνο θα «εξετάζουν ευνοϊκά τις αιτήσεις», αλλά ότι «θα... παραχωρούν, κατόπιν αιτήσεώς, στις κοινότητες των πιστών, οι οποίες ασκούν ή προτίθενται να ασκήσουν την πίστη τους εντός του συνταγματικού πλαισίου των κρατών τους, την αναγνώριση του στάτους που προβλέπεται γι’ αυτούς στις αντίστοιχες χώρες τους».[58]

ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΟΥΣ ΘΕΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ (ODIHR)

Το ODIHR του OSCE είναι το Ίδρυμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (OSCE). Το έργο του ODIHR στον τομέα της θρησκευτικής ελευθερίας, επικεντρώνεται στην υποστήριξη των συμμετεχόντων κρατών και των θρησκευτικών κοινοτήτων για την προστασία και προαγωγή του δικαιώματος της ελευθερίας της θρησκείας.

Ο ODIHR, επίσης, ασχολείται με την πρόληψη και την αντιμετώπιση της μισαλλοδοξίας και των διακρίσεων που βασίζονται σε θρησκευτικούς λόγους. Ο ODIHR λαμβάνει βοήθεια στο έργο του από μία δωδεκαμελή Συμβουλευτική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για την Ελευθερία της Θρησκείας ή των Πεποιθήσεων, η οποία εξυπηρετεί ως συμβουλευτικός φορέας που επισημαίνει σοβαρά ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας και παρέχει συστάσεις για να βοηθήσει τις συμμετέχουσες χώρες ώστε να καλύψουν τις δεσμεύσεις του OSCE που σχετίζονται με τη θρησκευτική ελευθερία. Η Συμβουλευτική Επιτροπή εξετάζει επίσης προτεινόμενη νομοθεσία περί θρησκευτικών ζητημάτων, όταν κληθεί προς τούτο από τα κράτη του OSCE, προκειμένου να διασφαλίσει ότι η νομοθεσία είναι σύμφωνη με τα πρότυπα περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Συμβουλευτική Επιτροπή εξέδωσε το βιβλίο με τίτλο Κατευθυντήριες γραμμές για Αναθεώρηση της Νομοθεσίας που Σχετίζεται με τη Θρησκεία ή τις Πεποιθήσεις («Κατευθυντήριες Γραμμές»). Αυτές οι Κατευθυντήριες Γραμμές προετοιμάστηκαν για να βοηθηθεί η επιτροπή για τη λεπτομερή περιγραφή των προτύπων περί θρησκευτικής ελευθερίας, τα οποία χρησιμοποιούνται για την επανεξέταση της νομοθεσίας των κρατών περί της θρησκείας και να παράσχουν κατευθυντήριες γραμμές, τις οποίες μπορούν να ακολουθήσουν τα κράτη κατά τη σύνταξη παρόμοιας νομοθεσίας. Οι Κατευθυντήριες Γραμμές έγιναν δεκτές από την Κοινοβουλευτική Συνέλευση του OSCE στην ετήσια συνεδρίασή του τον Ιούλιο του 2004. Η Συμβουλευτική Επιτροπή αποτελείται από εμπειρογνώμονες από όλη την περιοχή του OSCE.

[44] Βλ. π.χ., http://www.ohchr.org/EN/UDHR/Pages/Introduction.aspx.

[45] Βλ. π.χ., http://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/ccpr.aspx.

[46] Βλ. π.χ., http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/CESCR.aspx.

[47] Βλ. π.χ., http://www.ohchr.org/Documents/Publications/FactSheet2Rev.1en.pdf.

[48] Βλ. π.χ., http://www.un.org/documents/ga/res/36/a36r055.htm.

[49] Βλ. π.χ., http://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/crc.aspx.

[50] Βλ. π.χ., http://www.ohchr.org/en/professionalinterest/pages/crc.aspx.

[51] Βλ. π.χ., http://www.ohchr.org/EN/HRBodies/CCPR/Pages/CCPRIntro.aspx.

[52] Βλ. π.χ., http://www.ohchr.org/en/issues/freedomreligion/pages/freedomreligionindex.aspx.

[53] Βλ. π.χ., http://www.echr.coe.int/Documents/Convention_ENG.pdf.

[54] Βλ. π.χ., http://www.echr.coe.int/Documents/Convention_ENG.pdf.

[55] Βλ. π.χ., http://www.echr.coe.int/Pages/home.aspx?pequalscourtandcequals#n1354801701084_pointer.

[56] Μητροπολιτικός Ναός του Bessarabia και άλλους εναντίον Μολδαβίας, 13 Δεκεμβρίου 2001.

[57] Συνάντηση της Μαδρίτης, Τελικό Έγγραφο, παράγραφος 14, Ερωτήσεις που Αφορούν την Ασφάλεια στην Ευρώπη.

[58] Συνάντηση της Βιέννης, Τελικό Έγγραφο, 1989, Ερωτήσεις που Αφορούν την Ασφάλεια στην Ευρώπη: αρχή 16.3.

ΚΑΝΤΕ ΛΗΨΗ ΤΟΥ PDF