ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: ΕΝΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑ

Το δικαίωμα της ελευθερίας της θρησκείας ή των πεποιθήσεων αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα κάθε ανθρώπινου όντος παντού. Αλλά σε όλο τον κόσμο, η ελευθερία της θρησκείας δέχεται επίθεση, με την εμφάνιση αυστηρών περιορισμών σε όλες τις πέντε μεγάλες περιοχές του πλανήτη κατά την τελευταία δεκαετία.

Οι παραβιάσεις του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας είναι ευρέως διαδεδομένες και επηρεάζουν ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Θρησκευτικές οργανώσεις και άτομα που σχετίζονται με τις θρησκευτικές κοινότητες πρέπει να ξεπεράσουν την αυξανόμενη καταπίεση όταν εκφράζουν τις πεποιθήσεις τους ή εκδηλώνουν τη θρησκεία τους δημοσίως.

Οι άνθρωποι καλής θέλησης μπορούν να κάνουν πολλά για να δουλέψουν μαζί ώστε να αντιστρέψουν την αυξανόμενη πλημμυρίδα της θρησκευτικής καταπίεσης και να ενδυναμώσουν το οικουμενικό δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας για όλους. Πρώτον, μπορούν να κατανοήσουν τη φύση του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας και να αναλάβουν δράση εναντίον των συνεχιζόμενων απειλών εναντίον αυτού του δικαιώματος. Δεύτερον, μπορούν να εφαρμόσουν αυτές τις αρχές της θρησκευτικής ελευθερίας, σεβόμενοι τα δικαιώματα όλων των θρησκειών και των πεποιθήσεων, χωρίς καμία διάκριση. Τελικά, μπορούν να εργαστούν μαζί με ανθρώπους όλων των θρησκειών για την προώθηση και την προστασία της ελευθερίας της θρησκείας και της ανοχής για όλους σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΧΘΡΟΤΗΤΑ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ ΣΤΑ
ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ

Μια παγκόσμια μελέτη του Ερευνητικού Κέντρου Pew για την πλημμυρίδα των περιορισμών στις θρησκείες, διαπιστώνει ότι περίπου πέντε δισεκατομμύρια άνθρωποι, το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού, ζουν σε χώρες με έντονους κρατικούς περιορισμούς στη θρησκεία ή έντονες κοινωνικές εχθρότητες που έχουν σχέση με τη θρησκεία, οι οποίες πολλές φορές στοχεύουν εναντίον θρησκευτικών μειονοτήτων. [41]

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα ΜΜΕ –όλες οι μορφές Τύπου, συμπεριλαμβανομένων εντύπων, οπτικοακουστικών και ηλεκτρονικών μέσων– αποτελούν μια μείζονα αιτία γι’ αυτή την έντονη κοινωνική εχθρότητα που στοχεύει εναντίον θρησκευτικών ομάδων σε όλο τον κόσμο. Το πλήθος των περιστατικών όπου κάποια θρησκεία αποτελεί στόχο προπαγάνδας, πόλωσης, στερεότυπων, παρεξηγήσεων, παρανοήσεων και υποκίνησης μίσους στον Τύπο σε χώρες σε όλο τον κόσμο, έχει γίνει τεράστιο.

Το επεισόδιο του 2005 σχετικά με τη δημοσίευση γελοιογραφιών που απεικονίζουν τον Προφήτη Μωάμεθ και τις επακόλουθες βίαιες αντιδράσεις σε όλο τον ισλαμικό κόσμο, αύξησε την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας στις παρανοήσεις και την έλλειψη ενημέρωσης των ίδιων των μέσων μαζικής ενημέρωσης για θέματα που σχετίζονται με τη θρησκεία και τις πεποιθήσεις. Ωστόσο, η πόλωση και η παραπληροφόρηση στον Τύπο συνεχίζει να είναι μια μάστιγα, προάγοντας τις θρησκευτικές διακρίσεις και πυροδοτώντας την εχθρότητα προς συγκεκριμένες θρησκείες. [42]

Σήμερα, δεν υφίσταται κανένα οικουμενικής ισχύος σύνολο αρχών, κανόνων ή προτύπων σ’ αυτόν τον κρίσιμο τομέα σχετικά με την απεικόνιση της θρησκείας ή των πεποιθήσεων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Χωρίς σαφή διάρθρωση τέτοιων αρχών και προτύπων, δεν υπάρχει κανένα αποτελεσματικό μέσο για να εκτιμηθεί το κατά πόσον οι ειδήσεις παραβιάζουν τα παγκόσμια πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ παράλληλα ενσπείρουν διακρίσεις ή ακόμα και βία με στόχο άτομα, εξαιτίας των θρησκευτικών σχέσεων.

Έχει έρθει η ώρα να διαρθρωθεί ένα σύνολο προτύπων που να βασίζεται στις αρχές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνθέτουν το δικαίωμα της ελευθερίας της θρησκείας, προκειμένου να καθοδηγούνται τα μέσα μαζικής ενημέρωσης όσον αφορά τους τομείς της θρησκείας ή των πεποιθήσεων. Για την αντιμετώπιση αυτής της επιτακτικής ανάγκης, στην επόμενη ενότητα περιέχεται μια πρόταση για τη δημιουργία ενός Καταστατικού Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας σε σχέση με τον Σεβασμό της Θρησκείας ή των Πεποιθήσεων (εν συντομία «Καταστατικό»), ως ένα εργαλείο για την εκπαίδευση των μέσων μαζικής ενημέρωσης στο δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας και την καθιέρωση κατάλληλων προτύπων για θρησκευτική ανοχή σε ρεπορτάζ που αναφέρονται σε θρησκευτικά ζητήματα.

Αυτό το Καταστατικό δημιουργήθηκε λαμβάνοντας υπόψη περισσότερους από σαράντα εθνικούς δημοσιογραφικούς κώδικες δεοντολογίας, περισσότερους από τριακόσιους επαγγελματικούς δημοσιογραφικούς κώδικες, και τα σχετικά έγγραφα που εκφράζουν τα πρότυπα του OSCE, του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΗΕ, τα οποία περιέχονται σε αυτή την έκδοση. Το Καταστατικό λαμβάνει υπόψη τις ύψιστες αρχές της ελευθερίας της έκφρασης και της θρησκείας και επιχειρεί να επιτύχει μια κατάλληλη ισορροπία που προστατεύει και τις δύο αυτές θεμελιώδεις ελευθερίες.

[41] «Πλημμυρίδα Περιορισμών στη Θρησκεία», Σεπτέμβριος 2012, Κέντρο Ερευνών Pew.

[42] Βλ. π.χ., Ινστιτούτο Διεθνών Μελετών Κοπεγχάγης, Δανίας, Rytkonen, Helle «Χαράζοντας τη Διαχωριστική Γραμμή: Η Διαμάχη για τα Καρτούν στη Δανία και στις ΗΠΑ», 2007· Islamic Monthly, «Οι πιο Πρόσφατοι Ξένοι στην Αμερική: Ο Αγώνας των Θρησκευτικών Μειονοτήτων σε όλη την Ιστορία», 13 Μαρτίου 2013· Bahá'í World News Service, «Μια Μελέτη στο Θρησκευτικό Μίσος», 7 Δεκεμβρίου 2013· Σχόλιο, «Η Guardian Αναγνωρίζει έναν Βαθμό Αντισημιτισμού», 10 Νοεμβρίου 2011.

XVIII. Καταστατικό Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας σε Σχέση με τον Σεβασμό της Θρησκείας ή της Πίστης
ΚΑΝΤΕ ΛΗΨΗ ΤΟΥ PDF