ΧΧΙ. Η Ποικιλομορφία και η Θρησκευτική Εξέλιξη

Το γεγονός ότι οι θρησκείες εξελίσσονται συμβάλλει σε κάποιο βαθμό στην εσωτερική ποικιλομορφία μιας ορθόδοξης παράδοσης. Μια τέτοια εξέλιξη είναι άμεσα εμφανής στις ιουδαιο-χριστιανικές γραφές, κι αν δεν αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει η διαδικασία αυτή, υπάρχει δυσκολία να συνδυαστεί η καταγραφή της εκδικητικής θεότητας των φυλών της Παλαιάς Διαθήκης, οι οποίες έχουν σχέση με τους αρχαίους Ισραηλίτες, με το ον που είναι πολύ πιο πνευματικό και οικουμενικό στα γραπτά των μετέπειτα προφητών και στην Καινή Διαθήκη. Απόπειρες να γίνουν συμβατές αυτές οι διαφορετικές απεικονίσεις της θεότητας έχουν προκαλέσει διαμάχες εντός και μεταξύ των Εκκλησιών και των κινήσεων και μεταξύ των θεολόγων. Οι βασικές θεωρήσεις των χριστιανών θεολόγων αλλάζουν διαρκώς κατά την πορεία των αιώνων, αλλά δεν υπάρχει καμία συναίνεση μεταξύ τους, ενώ μεταξύ των χριστιανών που δεν είναι κληρικοί μπορούν να βρεθούν πολύ πιο διαφορετικές συμπεριφορές σχετικά με όλα τα βασικά στοιχεία της πίστης. Μερικές από αυτές τις συμπεριφορές είναι χαρακτηριστικές θέσεων που διατηρήθηκαν στους αιώνες που πέρασαν, και η διατήρησή τους από τους μη κληρικούς κάνει εμφανή την ανάγκη για μια εκτίμηση του φαινόμενου της θρησκευτικής εξέλιξης, αν θέλουμε να γίνει κατανοητή η ποικιλομορφία μέσα σε μια ορθόδοξη παράδοση. Έτσι, για να δώσουμε παραδείγματα, οι πιο φιλελεύθεροι, αυτοαποκαλούμενοι «πεφωτισμένοι» χριστιανοί, σήμερα δεν πιστεύουν πια στην κόλαση ή στον Διάβολο, αλλά υπάρχουν πολλοί χριστιανοί που πιστεύουν σ’ αυτά, και δεν είναι αυτοί μόνο που χαρακτηρίζονται «φονταμενταλιστές». Ή, πάλι, κατά τον 18ο και 19ο αιώνα οι περισσότεροι χριστιανοί δήλωναν ότι πίστευαν στην κυριολεκτική ανάσταση του σώματος, σήμερα όμως μόνο μια μειονότητα των παραδοσιακών πιστών εμφανίζεται να συμφωνεί απόλυτα μ’ αυτή την πίστη. Όμως, και πάλι, οι χριστιανοί για αιώνες αμφισβητούσαν την προφητεία σχετικά με τη στιγμή του ερχομού της χιλιετίας, αν δηλαδή θα γινόταν πριν ή μετά τη Δευτέρα Παρουσία, ενώ φαίνεται ότι πολλοί έχουν εγκαταλείψει αυτή την προοπτική συνολικά.

ΧΧΙΙ. Οι Θεολογικές Απόψεις και η Θρησκευτική Πίστη
ΚΑΝΤΕ ΛΗΨΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΗΣ ΒΙΒΛΟΥ